مراد عثمانی چهارم
مراد عثمانی چهارم (۱۰۲۱ـ۱۰۴۹ق)
(مشهور به مراد غازی) هفدهمین سلطان عثمانی (حک: ۱۰۳۲ـ۱۰۴۹ق/۱۶۲۳ـ۱۶۴۰)، پسر احمد اول. پس از دومین دورۀ پادشاهی عمویش مصطفی اول به سلطنت رسید. در ۱۰۳۳ق آبازه محمد پاشا علیه عثمانی یاغی شد و در نزدیکی قیصریه مغلوب صدراعظم چرکس محمد پاشا شد. دوبار بغداد را محاصره کرد، اما توفیقی نیافت (۱۰۳۴ و ۱۰۳۹ق). مراد به اصلاحاتی مانند برکناری دسته‌های نظامی محرک شورش‌ها، برقراری نظام تیمار، مبارزه با رشوه‌خواری و فساد، منع استعمال توتون و مصرف قهوه، ایجاد شبکۀ گستردۀ جاسوسی در سراسر امپراتوری، احیای نظام مقاطعه‌کاری، گماردن بوستان‌بانان (باغبانان)، سگبانان و جبه‌چیان در ارتش و گردآوری قوانین جدید در مجموعه‌ای به نام عدالت‌نامه، دست زد. در ۱۰۴۳ق برای رویارویی با ایرانیان با پادشاه جدید لهستان، معاهدۀ صلح بست. در ۱۰۴۴ق به قفقاز و آذربایجان لشکر کشید و ایروان و تبریز را تصرف کرد. در ۱۰۴۷ق در نبردی دیگر صفویان را شکست داد و درپی آن شاه صفی خواستار صلح شد و با رضایت مراد، معاهدۀ صلحی میان طرفین در دشت زهاب، در نزدیکی قصرشیرین، بسته شد (۱۰۴۹ق) که براساس آن ایروان به صفویان داده شد و بغداد در تصرف عثمانیان باقی ماند. مقبره‌اش در جامع سلطان احمد است. شاعران را می‌نواخت و خود شعر می‌سرود و «مراد» و «مرادی» تخلص می‌کرد. قصایدی فارسی و ترکی در مدح او گفته‌اند.