حاج احمد کبابی

(با نام اصلی: حاج احمدخان سرتیپ، معروف به حاج احمدخان کبابی، و نیز حاج احمدخان سرتیپ كبابی بندرعباسی) از رجال عصر قاجار. در زمان ناصرالدین شاه قاجار، سال ها حاكم بوشهر بود. سرتیپ احمدخان اهل شعر و ادب بود و چهار كتاب خطی او به مركز اسناد و كتابخانه مركزی دانشگاه تهران اهدا شده است.

حاج احمد کبابی در دوره ای زندگی می كرد كه ايران تلاش داشت نقش فعال تری در خليج فارس ايفا کند. او نمایندگی ایران در بغداد را بر عهده داشت. در مقام وزیر یا وکیل برای خاندان بوسعیدی در مسقط به خدمت پرداخت. همچنین، به عنوان حاكم بندرعباس زمينه های انتقال و ادغام اداری آن بندر در ساخت ديوان سالاری قاجار را فراهم ساخت.

خاندان حاج احمدخان کبابی، از جمله خاندان های ديوان سالار جنوب ايران بود كه نزديک دو قرن در دو حكومت رقيب و گاه دشمن ایران و مسقط، در بالاترين مناصب اداری، به كار گماشته شدند. جد آن ها حاج علی شاه معروف به ملا علی شاه در دورۀ نادر شاه وارد دستگاه نظامی شد.

در خصوص خاستگاه ملاعلی شاه اختلاف نظر وجود دارد. اما سديدالسلطنه که از نوادگانش بوده و اسناد خانوادگی اش را در اختيار داشته است، نوشته كه اقوام پدری اش در بندر كنگ زندگی می كرده اند و در زمان حاج حسين شاه، فرزند ملا علی شاه، از كنگ به مسقط رفته اند. پس از مرگ ملاعلی شاه، فرزندش حاج حسين شاه جانشين پدر در نيروی دريايی امام مسقط شده است.

حكومت حاج احمدخان تا حدود 1287ق در بندرعباس ادامه يافت. در اين سال، او از كار بركنار شد و يكی از دشمنان و مخالفانش با نام احمدشاه خان مينابی كه منصب كلانتری ميناب در خانواده اش موروثی بود، به عنوان حاكم بندرعباس تعيين شد. با اين حال، او همچنان يكی از افراد بانفوذ در منطقه باقی ماند. حاج احمدخان در تبديل ساختار اداری بندرعباس به زير مجموعۀ ديوان سالاری قاجار نقشی تأثيرگذار و تعيين كننده ايفا کرد. اگرچه به علت تحول گرا نبودن ساختار اداری دولت قاجار، حكومت نتوانست از اين فرصت به درستی بهره ببرد.