تربتی، احمد (تربت حیدریه ۱۲۹۲ـ۱۳۲۷ق)
تُرْبَتی، احمد (تربت حیدریه ۱۲۹۲ـ۱۳۲۷ق)
(ملقب و معروف به: سلطان‌العلمای خراسانی) روزنامه‌نگار، مشروطه‌خواه و سردبیر و مدیرمسئول هفته‌نامۀ روح‌القدس، که خودش نیز به روح القدس معروف شد. فرزند حاج شیخ محمدحسین تربتی، از مجتهدان زمان خود بود. احمد تربتی در 1286ش (1327ق) در تربت حیدریه متولد شد. مقدمات حوزه را نزد پدرش، و دیگر علمای آن روزگار تربت حیدریه فرا گرفت و از سنین نوجوانی به کسوت روحانیت درآمد. تا ۲۹سالگی، در زادگاهش نزد پدرش به تحصیل زبان عربی، ادبیات و علوم اسلامی پرداخت و به تعلیم و تربیت مشغول بود. سپس به تهران کوچید (از ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۳ق). پس از ورودش به پایتخت، در مدرسۀ علمیۀ صدر تهران حجره ای گرفت و به ادامه تحصیل دروس طلبگی پرداخت.
همزمان با پیروزی جنبش مشروطه، او نیز به طرفداران مشروطه و آزادی خواهان پیوست. پس از پیروزی جنبش مشروطه، امتیاز راه اندازی روزنامۀ روح القدس را گرفت. پیش از انتشار روح‌القدس، مقاله‌های تندی در مطبوعات مختلف می‌نوشت. سلطان‌العلما پیش از روح‌القدس، مدیر نشریۀ فواید عامه نیز بود. او که روزنامه نویسی پرشور و مبارزی خستگی ناپذیر بود، مدیر مسئول و سردبیر روزنامۀ خودش بود و آن را اداره می کرد. مدت یک سال تا می توانست در روزنامه اش به افشاگری و حمله به فعالیت مستبدان و به ویژه محمد علی شاه قاجار پرداخت. در ۱۲ شوال ۱۳۲۵ق، به جرم چاپ مقاله‌ای بر ضد شاه در روح‌القدس، محاکمه شد.
پس از به توپ بستن مجلس در ۲ تیر ۱۲۸۷ش (۱۳۲۶ق)، تعدادی از طرفداران مشروطه و آزادی خواهان را به باغ شاه که پایگاه مرکزی کودتاگران بود، بردند و مجروح و دست بسته جلوی پای محمد علی شاه انداختند. عده‌ای از مشروطه خواهان را کشتند و عده‌ای را هم چند روز پشت سر هم شکنجه دادند. او نیز که چند قزاق را کشته و مجروح کرده بود، دستگیر کردند و با ضرب و شتم بسیار به باغ شاه بردند و نیمه جان و برهنه روی سنگ های داغ نشاندند. و سرانجام طنابی دور گلویش بستند تا خفه شود. او در زندان باغ شاه جان باخت. جسدش را در یک چاه عمیق در انبار دولتی انداختند. پس از فتح تهران (۱۳۲۷ق) و فرار محمدعلی شاه، جسد شیخ احمد تربتی را، با طنابی به گردن، از آن چاه بیرون آوردند و دفن کردند.