اداره انطباعات
اِدارۀ اِنطِباعات
(یا: دارالطباعۀ دولتی) از سازمان‌های مستقل فرهنگی در دورۀ ناصرالدین‌شاه. این اداره هم‌زمان با چاپ نخستین روزنامۀ دولتی تأسیس شد و وظیفه‌اش نظارت بر تدوین و انتشار کتاب و مطبوعات در کشور بود. در ۱۲۷۷ق، ریاست دارالطباعه و چاپ روزنامۀ دولتی به میرزا ابوالحسن‌خان غفاری، ملقب به صنیع‌الملک، واگذار شد. پس از فوت او، ریاست به علی‌قلی میرزا اعتضادالسلطنه، وزیر علوم، سپرده شد. در ۱۲۸۸ق، نام دارالطباعه به «ادارۀ روزنامجات دولت علّیه و دارالطباعه‌های ممالک محروسه و دارالترجمۀ دولتی» تغییر کرد و محمدحسن خان اعتمادالسلطنه، پسر صاحب‌الدوله، به ریاست آن منصوب شد که تا پایان عمر این سمت را عهده‌دار بود. روزنامۀ رسمی ایران از همین زمان منتشر شد. از وظایف ادارۀ انطباعات اجرای مقررات سانسور بود. به احتمال زیاد، نخستین فرمان سانسور در مطبوعات را ناصرالدین‌شاه صادر کرد. قرار شد هیچ کتاب و جریده و اعلانی، در هیچ‌یک از مطبعه‌های ایران، پیش از ملاحظۀ رئیس ادارۀ انطباعات و زدن مُهر او، چاپ نشود. در ۱۳۰۰ق، ادارۀ انطباعات به وزارت انطباعات تغییر نام داد و اعتمادالسلطنه وزیر آن شد. ارکان این وزارتخانه عبارت بودند از ادارۀ روزنامجات، دارالترجمۀ دولتی، دارالطباعۀ دولتی، و مجلس تألیف کتاب‌نامۀ دانشوران ناصری. همچنین ادارۀ باغ‌ها، عمارت‌ها و قنات‌های دولتی نیز ازجمله وظایف ادارۀ انطباعات بود. پس از مرگ اعتمادالسلطنه (۱۳۱۳ق) برادرزاده‌اش، ادیب‌الملک (با لقب اعتمادالسلطنه)، جانشین او شد و تا ۱۳۲۱ق ادارۀ وزارت انطباعات را برعهده داشت. پس از او، ندیم‌السلطان به وزارت رسید. در آستانۀ انقلاب مشروطه سانسور شدید بر روزنامه اعمال شد. پس از پیروزی انقلاب مشروطه، در ۱۳۲۵ق وزارت انطباعات منحل شد و وظایف آن به وزارت معارف سپرده شد. بار دیگر در ۱۸ بهمن ۱۳۱۲ش آیین‌نامۀ اساسی ادارۀ انطباعات به تصویت هیئت وزیران رسید و این اداره به سه دایره و پنج بخش تقسیم شد. نخستین رئیس آن غلامعلی رعدی آذرخشی بود. از مهم‌ترین کارهای این اداره آن‌که در ۱۳۱۳ش با علی‌اکبر دهخدا برای تألیف لغت‌نامه‌ای فارسی و با عباس اقبال آشتیانی برای تألیف یک دوره تاریخ و یک دوره جغرافیای ایران قرارداد بسته شد. با تأسیس فرهنگستان (خرداد ۱۳۱۳ش) پاره‌ای از وظایف ادارۀ انطباعات به فرهنگستان محول شد. در ۱۳۱۷ش با نام ادارۀ انطباعات به ادارۀ کل نگارش تغییرنام یافت و جزئی از وزارت فرهنگ شد. از فعالیت‌های آن، تشکیل دورۀ کوتاه‌مدت کتابداری در تهران بود. پس از ۱۳۴۳ش، که وزارت فرهنگ به دو وزارتخانۀ آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر تقسیم شد، وظایف ادارۀ نگارش میان این دو تقسیم شد. امروزه، بخش‌هایی از وظایف ادارۀ انطباعات همچون مطبوعات و نظارت بر چاپ کتاب برعهدۀ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.