اصول چهارده گانه

اصول چهارده‌گانه (Fourteen Points)

شروطی که ویلسون، رئیس‌جمهور امریکا، در سخنرانی خود خطاب به کنگرۀ امریکا، در ۸ ژانویۀ ۱۹۱۸، به‌منزلۀ اساس حل‌‌وفصل جنگ جهانی اول، برشمرد. ایجاد جامعۀ ملل ازجملۀ این اصول بود. این شروط عبارت بودند از دیپلماسی باز؛ آزادی دریاها؛ رفع موانع تجاری؛ خلع سلاح بین‌المللی؛ حل دعاوی استعماری؛ خروج آلمانی‌ها از سرزمین‌های روسیه، بلژیک، فرانسه، و بالکان؛ بازگرداندن ناحیۀ آلزاس ـ لورن به فرانسه؛ اعطای خودمختاری به اقوام نژادی متعدد در اتریش ـ مجارستان، و امپراتوری عثمانی؛ استقلال لهستان؛ و تأسیس اتحادیه‌ای عمومی از ملل (که به جامعۀ ملل تبدیل شد). ویلسون مجبور شد که، با توجه به قراردادهای سرّی بین متحدین، برای بسیاری از شروط تن به مصالحه دهد. آلمانی‌ها، که با ترک مخاصمه براساس اصول چهارده‌گانه موافقت کرده بودند، با تصمیم‌های تحمیلی در پیمان ورسای احساس کردند که به آنان خیانت شده است.

 

---