کوردووا، شهر

کوردووا، شهر
کشور	اسپانیا
نام فارسی	کورْدووا
نام لاتین	Cordoba
جمعیت	321,164 نفر
تولیدات و صنایع مهم	تولید کالاهای چرمی و مسی، زیتون و مرکبات
برخی بناهای مهم	بقایای مدینةالزهرا
استان یا ایالت	کورْدووا

نمایی از مسجد جامع شهر کردووا، اسپانیا

کورْدووا، شهر (Cordoba)

(به عربی: قُرطُبه) مرکز استان کوردووا در ایالت اندلس، جنوب اسپانیا، بر ساحل رود گوادالکیویر، با ۳۲۱,۱۶۴ نفر جمعیت (۲۰۰۵). از مهم‌ترین شهرهای اسپانیا و مرکز مبادلات تجاری به‌ویژه زیتون و مرکبات نواحی اطراف و دارای صنایع متعدد سبک و سنگین است. کالاهای چرمی و مسی نیز تولید می‌کند. در عهد باستان در دوران فینیقی‌ها و کارتاژی‌ها اهمیت داشت. در ۱۵۲پ‌م به‌تصرف روم درآمد و مهاجران رومی در آن‌جا سکنی گزیدند. در دهۀ دوم قرن ۵م به‌دست واندال‌ها ویران شد. در ۵۵۴م، بیزانسی‌ها بر آن مسلط شدند. در ۵۷۱م به تسخیر ویزیگوت‌ها درآمد. در ۹۲ق/۷۱۱م، مُغَیث‌الرومی، از سرداران طارق بن زیاد، آن را فتح کرد. در ۱۳۳ق، اولین مسجد جامع مغرب‌زمین در محل کلیسای سان‌ ویسنته، که خود جای معبد رومی را گرفته بود، بنا شد. در ۱۴۸ق عبدالرحمان بن معاویه، که از کشتار امویان در سوریه جان به‌در برده بود، بر کوردووا مسلط و رونق این شهر از همان زمان آغاز شد و در تمام دورۀ حکومت اموی اندلس ادامه یافت. این شهر در غرب اسلامی همان شکوه و منزلتی را یافت که دمشق و بغداد در شرق داشتند. عبدالرحمان سوم (۳۰۰ـ۳۵۰) برجسته‌ترین فرمانروای عرب در اسپانیا، مسجد مزبور را که در زلزلۀ ۸۸۰م سخت آسیب دیده بود بازسازی و کاخ‌ها و بناهای مدینةالزهرا را در دامنۀ سیرا نوادا برای همسر خود احداث کرد. بعد از زوال امویان اندلس، عبّادیان اشبیلیه (سویل) در ۱۰۷۰، مرابطون در ۱۰۹۱، و موحدون در ۱۱۴۸ بر قرطبه حکم راندند. در ۱۲۳۶م، فردیناند سوم کاستیلی بر این شهر مسلط شد. مسجد جامع منحصربه‌فرد آن به کلیسا مبدل شد، اما نام آن نزد مردم همچنان به‌صورت مِسْکیتا (مسجد) باقی ماند. در جنگ‌های ناپلئونی فرانسویان شهر را غارت کردند (۱۸۰۸م). در حفاری‌های ۱۹۲۳ بقایای مدینةالزهرا از زیر خاک بیرون آورده شد و اکنون از یادماندهای ملی شمرده می‌شود. قرطبه به مدت ۲۵۰ سال یکی از مهم‌ترین مراکز علم و فکر و اندیشه در جهان بود. بزرگانی چون ابن حزم (وفات ۴۵۶ق/۱۰۶۴م)، ابن رشد (وفات ۵۹۵ق/۱۱۹۸)، و ابن میمون (وفات ۶۰۱ق/۱۲۰۴م) از این شهر برخاستند.

---