پارالمپیک، بازی های
پارالَمْپیک، بازیهای (Paralympic Games)
(یا: المپیک معلولان) مسابقات بین‌المللی برای ورزشکاران معلول. از ۱۹۴۸ به‌بعد هر چهار سال یک‌بار به موازات بازیهای المپیک برگزار شده است. بانی آن دکتر لودویگ گوتمان[۱]، متخصص مغز و اعصاب بیمارستان استوک مندویل[۲]، در باکینگام‌شر[۳] انگلستان، بود و این اقدام را برای پیشبردِ کارش در برنامۀ توان‌بخشی رزمندگان جنگ جهانی دوم انجام داد که آسیب‌های نخاعی دیده بودند. او اعتقاد داشت که ورزش و به‌خصوص ورزش قهرمانی می‌تواند به معلولین کمک کند تا زندگی پربارتری داشته باشند؛ به آنان اعتماد به نفس می‌دهد و از این تصور که افرادی درمانده‌اند، بیرون می‌آورد. اولین دورۀ این بازی‌ها بین بیمارستان‌ها و باشگاه‌ها در روز افتتاح بازیهای المپیک لندن (۱۹۴۸) در استوک مندویل برگزار شد. در دوره‌های بعد اندازه و دامنۀ آن‌ها افزایش پیدا کرد و در ۱۹۶۰ در شهر رم بازیهای بین‌المللی استوک مندویل ـ که اصطلاحاً به این مسابقات گفته می‌شد ـ ۴۰۰ ورزشکار از ۲۳ کشور را جذب کرد. تا ۱۹۷۲ شرکت در این مسابقات منحصر به ورزشکاران نشسته بر روی صندلی چرخدار بود، ولی از ۱۹۷۶ افراد قطع عضو شده و نابینایان را نیز دربرگرفت. از آن زمان تاکنون بازی‌ها مرتباً گسترش پیدا کرده و مبتلایان به فلج مغزی و مشکلات یادگیری را نیز دربرگرفته است. بازیهای ۱۹۸۸ سئول اولین پارالمپیک واقعاً «موازی» بود و در آن مسابقات متعدد در ورزشگاه المپیک برگزار شد و هم تماشاگرانی بسیار را به‌خود جلب کرد و هم مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در سیدنی استرالیا در سال ۲۰۰۰ تعداد ۳,۸۲۴ ورزشکار از ۱۲۲ کشور در رقابت‌های ورزشی از دو و میدانی، شنا، بسکتبال، و تیراندازی با کمان گرفته تا رشته‌های خاص نابینایان نظیر گل‌بال شرکت کردند. درحالی‌که در مسابقات دوره‌های اول ورزشکاران معلول براساس ارزیابی پزشکی از ناتوانی‌هایشان دسته‌بندی می‌شدند، اخیراً دسته‌بندی ورزشکاران براساس توانایی‌ها یا ظرفیت عملکردی آنان صورت می‌گیرد به‌طوری‌که اکنون شرکت افرادی بیشتر با معلولیت‌های مختلف در مسابقات واحد میسر شده است. در خلال بیست سال گذشته، ایران ازجمله کشورهایی بوده است که در این مسابقات حضوری گسترده داشته و توانسته در رشته‌های مختلف مسابقات پارالمپیک مدال دریافت کند. ورزشکاران معلول ایرانی در رشته‌های والیبال نشسته، بسکتبال روی ویلچر (صندلی چرخدار)، وزنه‌برداری، دوومیدانی و جودو، از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند و از صاحبان مدال به‌شمار می‌آیند.