وزوو
وِزووْ (Vesuvius)
(یا: وسوویوس؛ وزوویو) آتشفشانی فعال، در کامپانیا[۱]ی ایتالیا، واقع در ۱۵کیلومتری جنوب غربی ناپل، با ارتفاع ۱,۲۷۷ متر. در ۷۹م شهر‌های پومپئی[۲]، هرکولانوم[۳]، و استابیا[۴] را نابود کرد و به‌ویژه شهر پومْپِئی یکسره در زیر خاک مدفون شد (← پومْپِئی). آتشفشان وزوو آتشفشانی مرکب[۵] در حاشیۀ صفحۀ همگرایی[۶] است که صفحۀ افریقا به زیر صفحۀ اُوراسیایی فرورانش[۷] می‌کند. گدازۀ[۸] آن دارای ترکیب آندزیت و در نتیجه، بسیار گرانرو است و موجب ایجاد فوران‌های انفجاری می‌شود. وزوو دو مخروط[۹] دارد. کوه سوما[۱۰] باقی‌ماندۀ دیوارۀ بزرگی است که در دوران ماقبل تاریخ مخروط عظیمی را دربرمی‌گرفت و اکنون صخرۀ نیم‌دایرۀ طوقه‌ای‌شکلی به‌سمت شمال و شرق است که با درۀ آتریو دی کاوالو[۱۱] از مخروط فوران اصلی جدا می‌شود. لایه‌های گدازه، خاکستر، سنگ‌پا[۱۲]، و پیومس[۱۳] کوه وِزووْ را ساخته‌اند. حاصل‌خیزی بسیار دامنه‌های این آتشفشان، خصوصاً برای کِشت انگور، موجب تمرکز جمعیت در اطراف این آتشفشان، علی‌رغم وجود خطرهای ناشی از فوران آن، شده است. فوران ۷۹م به دوره‌ای طولانی پایان داد که طی آن به نظر می‌رسید این آتشفشان خاموش شده است. طیِ فوران‌های ۴۷۲م و ۱۶۳۱م ذرات غبار تا نواحی قسطنطنیه (استانبول امروزی) نیز رسید. این آتشفشان در ۱۷۹۴، ۱۸۲۲، ۱۸۵۵، ۱۸۷۱، ۱۹۰۶، ۱۹۲۹ و ۱۹۴۴ نیز فعال بوده است ولی از ۱۹۴۴ به بعد، فوران نکرده است.