اسماعیل کاداره
| اسماعیل کاداره Ismail Kadare | |
|---|---|
| زادروز |
جیروکاستر 28 ژانویه 1936م |
| درگذشت | تیرانا 1 ژوئیه 2024م |
| محل زندگی | آلبانی- فرانسه |
| ملیت | آلبانیایی |
| تحصیلات و محل تحصیل | ادبیات: دانشگاه تیرانا و انستیتو ماکسیم گورکی |
| شغل و تخصص اصلی | نویسنده، شاعر و مقاله‌نویس |
| آثار | زمستان سخت، آوریل شکسته |
| گروه مقاله | ادبیات غرب |
| خویشاوندان سرشناس | هلنا کاداره (همسر) |
| جوایز و افتخارات | برنده جوایز پریکس موندیال، هردر، بوکر و اورشلیم |
اسماعیل کاداره (جیروکاستر 28 ژانویه 1936 - تیرانا 1 ژوئیه 2024م) (Ismail Kadare)
نویسندۀ آلبانیایی. این رمان‌نویس، شاعر و مقاله‌نویس از شاخص‌ترین چهره‌های ادبی اروپا به شمار می‌‌آید و برندۀ جوایز متعددی در داخل و خارج از خاک این قاره شده است. از جمله: جایزۀ پریکس موندیال چینو دل دوکا[۱] که با مبلغ حدوداً 200هزار دلاری خود، در فهرست گران‌ترین جوایز ادبی بعد از نوبل در مرتبۀ دوم قرار می‌گیرد، جایزۀ هردر[۲]، جایزۀ بوکر[۳] و جایزۀ اورشلیم[۴].
در جیروکاستر[۵]، شهری در جنوب آلبانی، متولد شد. پدرش کارمند ادارۀ پست و مادرش خانه‌دار بود. اسماعیل در دانشگاه تیرانا[۶] ادبیات خواند و دوسال پس از اتمام این دوره، تحصیلش را در انستیتو ادبیات ماکسیم گورکی[۷] در مسکو ادامه داد. اولین رمانش را در همین دوره نوشت اما به دلیل محتوای ضدکمونیستی کتاب، آن را تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی منتشر نکرد. اولین رمان چاپ شده‌اش ژنرال ارتش مرده[۸] (1963) مورد توجه منتقدان آلبانی قرار نگرفت، اما مقدمات شهرتش در اروپا را فراهم آورد. رمان دومش به محض انتشار توقیف شد و در سال 1975، به دنبال انتشار شعری با محتوای سیاسی، برای سه‌سال از چاپ کردن هر نوع نوشته‌ای منع شد.
یکی از معروف‌ترین آثار کاداره زمستان_سخت نام دارد و تصویری باشکوه و رشک‌برانگیز از دورانی از تاریخ آلبانی را روایت می‌کند که در آن طرفداران اتحاد با شوروی و مخالفان اتحاد با آن کشور با هم درگیر می‌شوند. داستان، دورۀ زمانی حکومت انور_خوجه در آلبانی و خروشچف در شوروی را دربرمی‌گیرد. کاداره در روایتی آمیخته به افسانه‌های عامیانۀ مردم بالکان نشان می‌دهد که چه‌گونه روابط همه‌جانبۀ آلبانی و روسیه به‌هم خورد و بدین‌سان آلبانی به چین روآورد. این رمان انتقادات فراوانی را علیه نویسنده برانگیخت، اما سرانجام با دخالت انور خوجه، که نسبت به کاداره نظری مثبت داشت، انتقادات فروکش کرد. با این وجود، سخت‌گیری مقامات آلبانی بر کاداره روزبه‌روز بیش‌تر می‌شد و پس از توقیف دو رمان دیگرش، وی در نهایت در سال 1990 به فرانسه پناهنده شد. دوسال بعد، عضویت مادام‌العمر آکادمی فرانسه[۹] به این نویسنده تعلق گرفت. با وجود فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، مضمون عمدۀ آثار وی همچنان نقد قدرت‌های تمامیت‌خواه و توصیف وضعیت مردم تحت حاکمیت مستبدان بوده است. همسر وی، هلنا کاداره[۱۰]، نیز رمان‌نویس است.
از کاداره تاکنون حدود 80 کتاب (مشتمل بر رمان، مجموعه‌داستان، مجموعه‌مقالات و مجموعه‌اشعار) منتشر شده که پاره‌ای از رمان‌هایش به فارسی برگردانده شده‌اند. ذیل این مقاله به برخی از ترجمه‌های فارسی آثار او اشاره می‌کنیم.
برخی از آثار
- آوریل شکسته، ترجمۀ قاسم صنعوی، نشر مرکز
- چه کسی دورونتین را بازآورد؟، ترجمۀ قاسم صنعوی، نشر مرکز
- رویدادهای شهر سنگی (هبوط در شهر سنگی)، ترجمۀ جلال‌الدین کزازی، نشر مرکز
- زمستان سخت، ترجمۀ مهستی بحرینی، نشر نیلوفر
- ژنرال ارتش مرده، ترجمۀ مجید حاتم، انتشارات فکر روز
- عقاب، ترجمۀ محمود گودرزی، انتشارات مروارید
- کاخ رویاها، ترجمۀ علی صنعوی، نشر آرادمان
- کنسرت در پایان زمستان، ترجمۀ مهین میلانی، نشر مرکز
- مرثیه بر کوزوو، ترجمۀ بابک مظلومی، نشر گوشه
- مهتاب، ترجمۀ محمود گودرزی، نشر چترنگ