چو ئن‌لای
| چو ئن‌لای Chou Enlai | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۹۸م |
| درگذشت | ۱۹۷۶م |
| ملیت | چینی |
| شغل و تخصص اصلی | سیاستمدار |
چو ئنِ‌لای (۱۸۹۸ـ۱۹۷۶م)(Chou Enlai)
دولتمرد کمونیست چینی. عضو حزب کمونیست از دهۀ ۱۹۲۰، نخست‌وزیر (۱۹۴۹ـ ۱۹۷۶م) و وزیر خارجه (۱۹۴۹ـ۱۹۵۸م) بود. مائوئیستی میانه‌رو بود که از انقلاب فرهنگی آسیب ندید. چوئن در امور خارجی نقش اساسی داشت. در خانواده‌ای اصیل روبه زوالی نزدیک شانگهای به‌دنیا آمد، در ژاپن و پاریس درس خواند. از اعضای مؤسس شاخۀ ماوراء بحار حزب کمونیست چین بود. او که از مشی مسکو در مورد انقلاب شهری در چین پیروی می‌کرد، هسته‌های کمونیستی را در شانگهای سازمان داد و شورش ناموفق نانچانگ[۱] را در ۱۹۲۷م به‌راه انداخت. در ۱۹۳۵م از انتخاب مائو تسه‌تونگ به رهبری حزب کمونیست چین حمایت کرد و در طول ۴۰ سال بعد، متحد وفادار او باقی ماند. در ۱۹۳۷ـ ۱۹۴۶م افسر رابط حزب کمونیست و حکومت ملی‌گرای گوئومین‌دانگ (کومین‌تانگ) به رهبری جیانگ کای‌شک[۲] بود. در ۱۹۴۹م نخست‌وزیر چین شد و تا مرگش در ژانویۀ ۱۹۷۶م در این مقام باقی ماند. او که میانجی دسته‌های متضاد لیوشائوچی و مائو‌تسه‌تونگ در حزب کمونیست بود، پس از جهش بزرگ به پیش[۳] (۱۹۵۸ـ۱۹۶۰م) و انقلاب فرهنگی (۱۹۶۶ـ۱۹۶۹م)، کشور را بار دیگر در مسیر پیشرفت منظم قرار داد و طراح برنامه «چهار مدرن‌سازی[۴]» در ۱۹۷۵م بود. در سیاست خارجی، در کنفرانس ۱۹۵۵ باندونگ کوشید وحدت جهان سوم را تحکیم بخشد، از رویارویی مرزی با شوروی با انجام مذاکرات با کاسیگین نخست‌وزیر شوروی در ۱۹۶۹م جلوگیری کرد و حامی اصلی تنش‌زدایی با امریکا در اوایل دهۀ ۱۹۷۰م بود.