نزهت نامه علائی
نُزْهَتْنامۀ عَلائی
دانشنامهای در موضوعات علمی، ادبی، و تاریخی به فارسی نوشتۀ شهمردانبن ابیالخیر رازی. کتاب احتمالاً میان ۴۸۸ تا ۵۱۳ق و به نام علاءالدوله خاصبک ابوکالیجار گرشاسب، از امرای کاکویۀ یزد، نوشته شده است. مطالب آن در یک مقدمه و دو قسم و یک خاتمه و هر قسم در شش مقاله تنظیم شده است. قسم اول دربارۀ خواص و طبایع انسان، حیوان، نبات، جماد، احجار، جواهر و اجساد، و قسم دوم دربارۀ خواص و فواید و انواع علوم و مطالبی دربارۀ فنون و صنعتهاست. این اثر یکی از قدیمترین کوششها در طبقهبندی علوم بهشمار میرود و میزان دانش عمومی را دربارۀ علوم متداول زمان روشن میکند. به نوشتۀ مؤلف، این کتاب بازنویسی فارسی کتاب دیگرش، البدایع است. اطلاعات علمی و تاریخی آن ارزشمند است. نزهتنامه بههمت فرهنگ جهانپور چاپ شده است (تهران، ۱۳۶۲ش).