رؤیت هلال

رؤیت هِلال

دیدن هلال اول ماه قمری. تلاش برای دیدن را استهلال گویند. برخی بر آنند که استهلال واجب کفایی است. دعایی مخصوص در وقت دیدن آن، وارد شده که گروهی چون ابن ابی‌عقیل، خواندن آن را واجب می‌دانستند. رؤیت هلال، از علایم آغاز و پایان ماه مبارک رمضان است و با آن، روزه‌گرفتن، آغاز و پایان می‌یابد. به اعتقاد امامیه اگر کسی هلال ماه رمضان را دید، ولو کسی دیگر آن را ندیده باشد، بر او روزه واجب است. از دیگر راه‌های ثبوت هلال ماه عبارت‌اند از ۱. شهادت دو مرد عادل که به نظر بسیاری، مطلقاً حجت است؛ مگر آن‌که معارض داشته باشد؛ ۲. گذشت ۳۰ روز از هلال ماه قبل؛ ۳. شهرتی که مفید علم یا اطمینان شود. دربارۀ اعتبار شهرت با حصول ظن اختلاف است؛ ۴. حکم حاکم شرعی جامع‌الشرایط. در این‌که رؤیت هلال ماه رمضان موجب وجوب روزه‌ است، چندین نظر وجود دارد: ۱. رؤیت هلال در هر شهری نسبت به همان شهر معتبر است؛ ۲. رؤیت هلال در هر شهری، برای شهرهای هم‌افق و نزدیک کافی است؛ ۳. رؤیت در هر شهری، برای شهرهای هم‌افق و نیز شهرهایی که در غرب آن قرار دارند کافی است؛ ۴. رؤیت هلال در یک شهر، برای همۀ شهرهای جهان کافی است. به نظر برخی فقیهان، اثبات هلال اول ماه، از راه محاسبات نجومی معتبر نیست و دربارۀ اعتبار رؤیت هلال با چشم مسلح نیز اختلاف است.