پرهام، سیروس

سیروس پرهام (شیراز 3 بهمن ۱۳۰۷ - تهران 24 بهمن 1404ش) Cyrus Parham

سیروس پرهام
زادروز	شیراز 3 بهمن ۱۳۰۷ ش
درگذشت	تهران 24 بهمن 1404ش
ملیت	ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل	دکترای علوم سیاسی، دانشگاه برکلی
شغل و تخصص اصلی	پژوهشگر، مترجم و ویراستار
فعالیت های مهم	بنیانگذار و رییس سازمان اسناد ملی
آثار	رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات؛ قالی بلوری (۱۳۵۳ ش)؛ دست‌بافت‌های عشایر روستایی فارس (دو جلد، ۱۳۶۴‌‌ش)
گروه مقاله	ادبیات فارسی

سیروس پرهام

پژوهشگر، مترجم و ویراستار ایرانی. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاهش طی کرد و به دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران راه یافت. پس از اخذ لیسانس (1333ش) به امریکا رفت و در دانشگاه برکلی، کالیفرنیا علوم سیاسی خواند. پرهام از ابتدا به ادب و هنر علاقه داشت و دانشنامۀ فوق لیسانس و دکترای وی نیز در رشتۀ علوم سیاسی با گرایش نقد ادبی و هنری بود. پایان‌نامۀ وی در دکتری، رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات نام داشت که بعداً خود او به فارسی ترجمه کرد و بارها به‌ چاپ رسید. پس از بازگشت از امریکا، مشاغل و فعالیت‌های متعددی داشت. ابتدا در مجلّۀ تهران ژورنال به‌ کار روزنامه‌نویسی پرداخت. از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۹ش، رئیس سازمان اسناد ملّی و در واقع بنیانگذار آن بود. در ۱۳۵۹ش، بازنشسته شد و سپس به‌ عنوان ویراستار و مترجم و دبیر مجموعۀ علمی در سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی به کار مشغول شد.

از پرهام آثار متعددی به‌ چاپ رسیده که برخی از آنها عبارت است: از قالی بلوری (۱۳۵۳‌‌ش)، انقلاب ایران و مبانی رهبری امام خمینی (۱۳۵۷‌‌ش، با اسم مستعار سایروس برام، ترجمه پ شیرازی)، دست‌بافت‌های عشایر روستایی فارس (دو جلد، ۱۳۶۴‌‌ش)، شاهکارهای فرش‌بافی فارس (دوزبانه، ۱۳۵۷‌‌ش)، گزیدهٔ اشعار والت ویتمن (ترجمه)، مقالات فارسی در نشریات تخصصی که از ۱۳۳۳ش به بعد در نشریات مختلفی ازجمله راهنمای کتاب، آینده، نشر دانش، باستان‌شناسی و تاریخ، فصلنامۀ بهارستان، نقد و بررسی کتاب فرزان و خیال منتشر شده است. وی همچنین ویراستار و مترجم مجموعۀ سیری در هنر ایران (آرتور اپام پوپ) و نیز ویراستار ۲ جلد از مجموعۀ ۳جلدی شکوه ایران (به زبان انگلیسی) است.

سیروس پرهام براثر کهولت سن در منزل خود درگذشت. او در زمرۀ کسانی بود که برای نخستین بار در ایران به شیوۀ نقد ادبیِ غربی به این کار پرداختند. پرهام همچنین از نخستین ویراستاران ایرانی و اولین ویراستار مؤسسه انتشارات فرانکلین (علمی و فرهنگی کنونی) بود.

---