امامزاده محمد محروق
| امامزاده محمد محروق | |
|---|---|
| نام فارسی | امامزاده محمد محروق |
| کشور | ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| موقعیت | چهار کیلومتری جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور |
| کاربری | آرامگاه - آیینی |
| مشخصات معماری | مجموعه‌بنایی شامل گنبدخانه، مسجد، ایوان بزرگ و اتاق‌های متعدد پیرامون |
| زمان ساخت | اوائل سدۀ 10ق |
| سازنده | حیدرعلی بن ذوالفقار (معمار) |
امامزاده محمد محروق
بنایی آرامگاهی در چهار کیلومتری جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور، در مجاورت آرامگاه خیام، مربوط به اوائل سدۀ 10ق. مدفونِ این بنا در منابع موجود، محمد بن حسین بن زید بن امام زین‌العابدین (ع) معرفی شده، اما در کتیبۀ سنگ مزار، نام محمد بن حسین بن امام زین‌العابدین (ع) آمده است. امامزادۀ دیگری از فرزندان بلافصل امام موسی بن جعفر (ع) نیز در همین بقعه مدفون است. در دورۀ سلجوقی، بر مرقد این دو امامزاده، بقعه‌ای احداث شد، که در حملۀ مغول از بین رفت. در دورۀ تیموری (در حکومت سلطان حسین بایقرا) نیز در این محل بقعۀ کنونی بنا شد، و در زمان شاه‌طهماسب صفوی، ایوان و قسمت‌های دیگری بدان افزوده گردید. براساس کتیبۀ موجود، بانی آن میرکمال‌الدین بن شاه‌حسین یوسف محمد، و معمار آن حیدرعلی بن ذوالفقار بوده است. بنای بقعه که به‌مرور زمان بسیار آسیب دیده بود، طی سال‌های ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۴ش مرمت شد. ضریح شاهزاده حسین قزوین در ۱۳۴۶ش به این مکان انتقال یافت، و بر مرقد امامزادۀ محروق نصب شد.
بنای امامزاده در سال ۱۳۱۶ش با شماره ثبت ۳۰۲ در زمرۀ آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
جزئیات بنا
این بنا که مسجدی نیز به آن الحاق شده گنبدخانه‌ای در میانه دارد که ایوان بزرگ و اتاق‌های متعددی پیرامون آن را فراگرفته‌اند. دو درِ منبت‌کاری‌شدۀ نفیس از دورۀ صفوی مورخ ۹۷۶ و ۹۷۸ق در این بنا وجود دارد.