بدایات

بِدایات

(جمعِ بِدایَت، در لغت آغاز کردن) در اصطلاح صوفیان، نخستین قسم از اقسام ده‌گانۀ اصلی سلوک. سالک، چون خواهد که وارد وادی سلوک شود، می‌بایست نخست حالت یقظه و انتباه (بیداری/آگاهی) یابد، آن‌گاه به توبه روآورد و پس از آن، به انابه و محاسبه و تفکر و تذکر و فرار و سماع و ریاضت و اعتصام پردازد. بدین‌ترتیب، ده منزل نخستِ سیر او، که منازل قسم بدایات است، پایان می‌پذیرد. عارفان معتقدند که اگر سیر سالک در منازل بدایات ناقص باشد، در منازل اقسام بعد، سیر او به کندی، یا حتی توقف می‌انجامد. از این‌رو، برای آن‌که سالکان را به اهمیت منازل این نخستین قسم واقف سازند، همواره گفته‌اند که «النّهایات لاتَصِّح إلّا بتصحیح البدایات» (نهایت درست نمی‌آید مگر با درست شدن بدایت).