تئاتر کودکان و نوجوانان در ایران
گزارشی از شکل‌گیری و وضعیت تئاتر کودکان و نوجوانان در ایران. تئاتر كودك و نوجوان، اهدافی سه‌گانه را دنبال می‌كند: ۱. سرگرمی ۲. آموزش ۳. رشدِ طیفی از جامعه. در ایران، نخستین‌بار علینقی وزیری نمایش‌نامه‌ای را با عنوان سروش ونیلا اثر هومبردونیك برای این قشر ترجمه كرد و خود نمایش‌نامه‌ای با عنوان روز پذیرایی برای كودكان نوشت كه در اجراهای متعددش موفق بود. در سال ۱۳۰۹ش، معلم كم‌آزار به قلم مسعود فرزاد منتشر شد. در این هنگام جبار باغچه‌بان در شیراز در كودكستان دست به تألیف و اجرا و بعد چاپ چند نمایش‌نامه برای كودكان می‌زند. نمایش‌نامه‌هایی چون: گرك و چوپان، خانم خزوك و پیروترب.
تا سال ۱۳۳۰ش، تنها چند مقاله و نمایش‌نامه در این زمینه چاپ می‌شود. از این سال به بعد، تئاتر برای كودكان و با همكاری كودك و نوجوان در مدارس گسترش می‌یابد و مجموعۀ «نمایش‌نامه‌های مدراس» از آثار این دوران است. در دهۀ 1340، با پای‌گیری و تأسیس «كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان»، تئاتر به عنوان یك شاخۀ آموزشی پذیرفته می‌شود. هدف مركز تئاتر كانون از ابتدا تهیه و ارائۀ بهترین نمایش‌نامه‌ها برای كودكان و نوجوانان و سپس آموزش تئاتر به آن‌ها قلمداد می‌شود و شاپرك‌خانم، نوشتۀ بیژن مفید و به كارگردانی «دان لافون» فرانسوی را تولید می‌كند. مركز تئاتر كانون، در فروردین ماه ۱۳۵۱ فعالیت تئاتری خود را آغاز و طی یك سال، نمایش‌های ترب، كوتی موتی و خورشید خانم آفتاب كن را به‌صورت مکرر در ۲۱ كتابخانه در تهران و ۱۷ كتابخانه در شهرستان‌ها به نمایش می‌گذارد. به علاوه، مركز تئاتر كانون، اقدام به ایجاد كلاس‌های تئاتر در كتابخانه‌ها می‌کند. همزمان با این كانون، در مراكز زیر نیز فعالیت‌هایی در این زمینه به چشم می‌آید:
فوق برنامۀ وزارت آموزش و پرورش، سازمان پیش‌آهنگی، سازمان جوانان شیر و خورشید ایران، كاخ‌های جوانان، گروه‌های وابسته به ادارۀ فرهنگ و هنر، مراكز رفاه خانواده (وابسته به سازمان بهزیستی كشور). افزون بر جشنوارۀ عروسكی كانون پرورش فكری، جشنواره‌های دیگری نیز عهده‌دار تئاتر برای كودك و نوجوان هستند، ازجمله: جشنوارۀ سراسری تئاتر كودك و نوجوان همدان، جشنواره سراسری تئاتر دانش‌آموزی وزارت آموزش و پرورش، جشنواره سراسری تئاتر سوره (بخش ویژه)، جشنواره سراسری بچه‌های مسجد (بخش ویژه)، جشنواره‌ی بین‌المللی تئاتر عروسكی تهران (بخش ویژه)، جشنواره سراسری تئاتر مدارس شاهد، جشنواره سراسری تئاتر كودكان و نوجوانان مراكز نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران، جشنواره سراسری تئاتر كودكان و نوجوانان شركت ملی نفت ایران، جشنواره استانی تئاتر كودكان و نوجوانان تربت حیدریه، جشنواره استانی تئاتر كودكان و نوجوانان فرهنگسر‌اها.
امروزه تئاتر كودكان و نوجوانان با سه گرایش عمده در عرصۀ هنر فعال است: ۱. تئاتر برای كودك و نوجوان ۲. تئاتر با همكاری كودك و نوجوان ۳. تئاتر در مورد كودك و نوجوان.