توسکان

توسْکان (Tuscany)

توسْکان

(به ایتالیایی: توسکانا؛ به رومی باستان: اتروریا) ناحیه‌ای در شمال مرکزی ایتالیا، بر ساحل غربی، شامل استان‌های ماسا اِ کارارا، آرتسو، فلورانس، گروستو، لیوورنو، لوکا، پیزا، پیستویا، و سینا. ۲۳هزار کیلومتر مربع مساحت و ۳,۵۲۸,۷۰۰ نفر جمعیت دارد (۱۹۹۲). مرکز آن فلورانس است. شهرهای بزرگ آن عبارت‌اند از پیزا، لیوورنو، و سینا. این ناحیۀ عمدتاً کشاورزی، تولیدکنندۀ غلات، شراب، زیتون، و توتون و مرکز استخراج لیگنیت، آهن، و مرمر است. لهجۀ توسکان، معیار زبان ایتالیایی است. توسکان از حدود ۵۰۰پ‌م مسکن اتروسک‌ها بود. در قرون وسطا به کشورهای کوچکی تقسیم شده بود که در قرون ۱۵ تا ۱۶ تحت حکومت فلورانس متحد شدند و در ۱۸۶۱ بخشی از ایتالیای متحد را تشکیل دادند. این ناحیه در شمال کوه‌های آپنن واقع شده است، اما جلگۀ کم‌ارتفاع‌تر آرنو و مانداب احیاشدۀ مارما را نیز دربر می‌گیرد. رودهای اصلی آن عبارت‌اند از آرنو در شمال و اومبرونه در جنوب. صنایع این شهر بیشتر در امتداد ساحل واقع در پیومبینو، لیوورنو، و ماسا و در جلگۀ آرنو واقع در فلورانس، پراتو، پیستویا، لوکا، و پیزا متمرکز شده‌اند و فعالیت صنعتی در جنوب بسیار ناچیز است. توسکان دربرگیرندۀ بعضی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایتالیا، نظیر فلورانس، پیزا، سینا و ویاردجو است. از زمان اقتدار خاندان مدیچی در فلورانس، توسکان تحت نفوذ این شهر درآمد. با انقراض خاندان مدیچی در ۱۷۳۷، به خاندان هابسبورگ تعلق یافت. بر طبق پیمان لونویل (۱۸۰۱)، به اسپانیا واگذار شد، اما در ۱۸۰۷ ناپلئون اول بر آن حاکم شد. با سقوط ناپلئون (۱۸۱۴)، ‌دوک بزرگ فردیناند سوم بازگشت و در زمان پسرش لئوپولد دوم، قانون اساسی پذیرفته شد (۱۸۴۸)، اما انقلاب آغاز شد و لئوپولد با کمک سربازان اتریشی در موضع قدرت باقی ماند. در ۱۸۵۹ فلورانسی‌ها لئوپولد را خلع کردند. توسکان با کسب آرای موافق، به ساردنی منضم و بخشی از ایتالیای متحد شد (۱۸۶۱).

---