خطیب قزوینی، محمد (موصل ۶۶۶ـ دمشق ۷۳۹ق)

محمد خطیب قزوینی;
زادروز	موصل ۶۶۶ق;
درگذشت	دمشق ۷۳۹ق
ملیت	ایرانی تبار عرب
شغل و تخصص اصلی	ادیب، خطیب
شغل و تخصص های دیگر	قاضی و فقیه
لقب	خطیب دمشقی
سمت	خطیب جامع دمشق، صاحب منصب قضا در ناحیه آناتولی، قاضی القضات در قاهره
آثار	تلخیص المفتاح
گروه مقاله	ادبیات عربی، حقوق

ادیب، خطیب، قاضی و فقیه ایرانی‌تبار عرب. چون مدتی خطیب جامع دمشق بود، به خطیب دمشقی، نیز شهرت یافت. به زبان‌های فارسی، ترکی و عربی تسلط داشت، اما فقط به عربی می‌نوشت. یک چند در ناحیۀ آناتولی منصب قضا داشت، سپس، از ۷۲۴ق در دمشق و از ۷۲۷ق در قاهره قاضی‌القضات شد، و شخصی پرنفوذ در دربار مملوکان مصر بود. سرانجام به دمشق بازگشت و بر مسند قضاوت نشست. خطیب بسیار باهوش، سخاوتمند و خوش‌خط بود و از فقرا حمایت می‌کرد. از آثار مهم اوست: تلخیص‌المفتاح، در معانی و بیان که خلاصۀ مفتاح‌العلوم سکاکی است؛ الایضاح، که شرح و بسط تلخیص‌المفتاح است.