دده قورقود
دَده قورْقود
(یا: آتاقورقود) داستان‌سرای افسانه‌ای ترک. دربارۀ وی اطلاعات اندکی موجود است. به روایتی در زمان پیامبر اسلام (ص) می‌زیسته است. امّا جمعی از مؤلفان ترک او را شخصیتی واقعی از قبیلۀ ترکان غُز می‌دانند که بین قرون ۵ـ۶ق/۱۱ـ۱۲م در ترکستان، نزدیک سیردریا (رود سیحون)، زاده شده و مشاور حاکمان آن قرون بوده است. داستان‌های وی، که سینه‌به‌سینه بین مردم نقل شده، در قرن ۹ق/ ۱۵م همزمان با هجوم و سکونت ترکان غز در ایران و آناطولی جمع‌آوری شده و با نام مجموعۀ داستان‌های دده قورقود به‌صورت کتاب درآمده است و از برجسته‌ترین نمونه‌های زبان ترکی شمرده می‌شود. دده قورقود در دوازده داستان به شکل مردی کهنسال و ریش‌سپید و حکیم تصویر می‌شود و طرز زندگی، سنن و خصلت‌های ترک‌های غُز را با زبانی زیبا، ساده و شیوا منعکس می‌کند. قهرمانان داستان‌های او جوانمردانی به دور از مکر و حیله‌اند که پیوسته از ضعفا حمایت می‌کنند. دو نسخۀ خطی از این اثر، که داستان ملی اقوام ترک محسوب می‌شود، در کتابخانه‌های دِرسِدن و واتیکان موجود است. داستان‌های دده قورقود به زبان فارسی نیز ترجمه شده است.