دژتپه

دژْتپه (hill fort)

دژْتپه

کاوشگاه اروپایی متعلق به عصر آهن، با سواحل و خندق‌های عظیم برای دفاع. این کاوشگاه‌ها مورد استفادۀ اردوگاه نظامی بود و برای سکونت دایم نیز به‌کار می‌رفت. نمونه‌های آن را در سراسر اروپا، به‌‌خصوص فرانسه، بخش مرکزی آلمان، و جزایر بریتانیا، می‌توان یافت. اقوام ژرمنیِ عصر آهن سنّت ساختن دژهایی با استحکامات عظیم، یعنی وسایل دفاعی ساخته شده از چوب، را گسترش دادند و گاهی با ساختن اتاقک‌های نگهبانی با دقّت هرچه تمام‌تر از دروازه‌ها دفاع می‌کردند. آن‌ها همۀ دروازه‌ها را از مسیر یک خاکریز، مثلاً در مِیدن کاسل، زیرنظر می‌گرفتند. خاکریزها معمولاً در امتداد مسیر طبیعی نوک تپه‌ پیش می‌روند و به این منظور طراحی می‌شوند که از برخورد با نواحی متروک پرهیز شود. دژ تپه‌هایی که فقط یک خندق و ساحل دارند به نخستین بخش عصر آهن مربوط‌‌اند، در حالی‌که دژهایی با استحکامات دفاعی پیچیده‌تر، بعدها به‌وجود آمدند. بسیاری از این دژ تپه‌ها اصلاح یا از نو ساخته شدند. بریدون هیل، در ووسترشر انگلستان حدود ۵۰پ‌م ساخته شد و تقریباً یک قرن بعد، با دروازۀ بزرگ مضاعفی از نو سنگربندی و تقویت شد. حفّاری‌ها نشان داده‌اند که این دژ بر سر مهاجمان خراب شده و همگی را به کام مرگ کشانیده است. بسیاری از دژتپه‌ها در عصر رومیان به‌ صورت سالم اشغال شدند. این گونه مراکز را گاهی می‌توان با شهری رومی که در مجاورت آن احداث می‌شد، مرتبط دانست.