سوزنی سمرقندی، محمد (نسف ۴۸۲ـ۵۶۹/۵۶۲ق)

سوزَنی سمرقندی، محمد (نسف ۴۸۲ـ۵۶۹/۵۶۲ق)

محمد سوزَنی سمرقندی
زادروز	نسف 482ق
درگذشت	569/562ق
محل زندگی	خراسان قدیم
ملیت	ایرانی
شغل و تخصص اصلی	شاعر
آثار	دیوان اشعار
گروه مقاله	ادبیات فارسی

شاعر ایرانی. ادعا می‌کرد نسبش به سلمان فارسی می‌رسد. در بخارا درس خواند. در جوانی به سمرقند رفت و بسیاری از بزرگان دربار آن‌جا را مانند ارسلان‌خان محمد بن سلیمان و فرزندش محمود، از شاهان آل افراسیاب، و سلطان ‌سنجر و اتسزبن خوارزمشاه را مدح گفت. زبان عربی را نیک می‌دانست. استفادۀ فراوان از مفردات ترکی در سروده‌هایش نشان می‌دهد که این زبان را نیز به‌خوبی می‌دانسته است. شاعری بدزبان، و هجاگو بود و بسیاری از معاصرانش مانند سنایی و نظامی را به زخم زبان آزرد؛ اما در هجو، معانی خاص پدید آورد و مفاهیم رکیک را با اسلوبی استادانه به نظم کشید که در خور اعتناست. گویند در اواخر عمر نادم شد و اشعاری در توبه و موعظه سرود. اشعار جدی او بیشتر در قالب قصیده است و در شیوۀ سخن از عنصری و فرخی پیروی می‌کرد. دیوان سوزنی به کوشش ناصرالدین شاه حسینی به‌چاپ رسیده است (۱۳۳۸ش).