قلعه جوق
قلعه جوق
غاری تاریخی در ۲کیلومتری روستای قلعه جوقِ بخش نهاوند در رشته‌کوهی موسوم به قوز و قشلاق واقع در شرق استان همدان و مرز استان مرکزی. بر روی دیوار این غار خطوط مختلف و نقش و نگارهای نامفهومی وجود دارد که تنها تاریخ ۱۱۶۸ق که مربوط به دورۀ افشاریه است به‌خوبی خوانده می‌شود. غار قلعه جوق سه مدخل دارد. یک مدخل در ۱۰.۵ متری از سطح زمین و دو مدخل دیگر در کنار هم و اندکی پایین‌تر در سمت چپ آن و در فاصلۀ ۸.۵ متری از زمین قرار گرفته‌اند. ورود به غار از نردبان شانزده‌پله‌ای بزرگ و محکمی است که در مدخل ورودی وسطی کار گذاشته‌اند. ورودی این قسمت ۱۰۶ سانتی‌متر طول و ۶۷ سانتی‌متر عرض دارد که به محوطۀ کوچکی به ابعاد ۱.۸×۱.۲ متر راه دارد. دو مدخل دیگر نیز به این محوطه باز می‌شوند. در سمت راست این محوطه که دارای چهار فرورفتگی و سکوهایی در انتهای آن‌هاست و به‌منزلۀ طبقۀ پایین غار است، سوراخی وجود دارد که پس از گذشتن از آن وارد اتاقی می‌شویم و پس از پایین رفتن از یک سکو به دالان اصلی غار که دهلیزی است سرتاسری به طول ۲.۴ و پهنای ۱.۷۷ و ارتفاع ۲متر می‌رسیم. مدخل اصلی غار یعنی دهانۀ بالایی در ابتدای این راهرو و در سمت راست اتاق ورودی، دارای چشم‌اندازی بر مناظر دلگشای اطراف است. در دو سمت و انتهای این دالان چندین اتاق منظم و هم‌شکل با اختلاف ابعاد چند سانتی‌متری روبه‌روی هم با فاصلۀ ۱۳۰ سانتی‌متر با اصول هندسی توسط استادان هنرمند حفر شده است. تعداد این اتاق‌ها با اتاق انتهای راهرو سیزده عدد است. طول هر یک از اتاق‌ها دو متر و دهانۀ آن ۱۰۷ سانتی‌متر و در ۴۵سانتی‌متری انتها دارای سکو است. در درون این غار محوطه وسیع بیضی‌شکل که در دو انتهای قطر بزرگ آن دو اتاق سکودار ساخته شده است، وجود دارد. این محوطه در حقیقت تالار غار است و سقف آن تراش ناودانی خورده است. بنابر روایت یکی از اتاق‌های غار که فاقد سکو است منبع آب غار بوده است.