مسلم بن عقیل
مُسلِم بن عَقیل ( ـ کوفه ۶۰ق)
(پدرش عقیل، برادر علی ابن ابیطالب (ع) بود.) در زمان خلافت علی (ع) از جانب وی متصدی منصب‌های نظامی در لشکر اسلام بود. در دوران امامت حسن بن علی (ع) مسلم در خدمت ایشان بود. سپس در زمان امامت امام حسین (ع) به‌عنوان نمایندۀ امام و برای بررسی اوضاع و گرفتن بیعت از مردم کوفه، عازم این شهر شد. مسلم در کوفه توانست از ۱۸هزار نفر بیعت بگیرد. در میان این افراد می‌توان از شخصیت‌هایی مانند شبت بن ربعی و سلیمان بن صرد و مسیب بن نجبه نام برد. با عوض‌شدن والی کوفه، نعمان بن بشیر، و سر کار آمدن ابن زیاد شرایط برای فعالیت مسلم دشوار شد و والی درصدد سرکوب فعالیت‌های وی برآمد. مسلم دوران اقامت در کوفه را در خانه مختار می‌گذراند، اما از آن‌جا که ابن زیاد، برای سرکوبی انقلابی‌ها به‌دنبال رهبر این نهضت، یعنی مسلم می‌گشت، مسلم می‌بایست جایی امن‌تر انتخاب می‌کرد، لذا مقر و مخفیگاه خود را تغییر داد و به خانه هانی رفت. ابن زیاد، سران شهر را گرد آورد و آنان را با تهدید مطیع خویش ساخت. با ایجاد جو رُعب و وحشت و دستگیری‌ها، بیم و هراس بر مردم سایه افکند و آنان را از اطراف مسلم پراکنده کرد. مسلم بن عقیل در کوفه، تنها و غریب و بی‌پناه ماند. شب به خانه طوعه رفت و مکان او برای ابن زیاد مشخص شد. با آمدن سربازان، مسلم از خانه بیرون آمد و در کوچه‌ها و میدان شهر، یک تنه با سربازان ابن زیاد جنگید تا آن‌که گرفتار شد. او را به قصر ابن زیاد بردند. پس از گفت‌وگوهای تندی که رد و بدل شد، به‌دستور ابن زیاد او را بالای قصر برده، سر از بدنش جدا کردند و پیکرش را به زیر افکندند. سر مسلم را همراه سر هانی نزد یزید فرستادند. شهادت مسلم بن عقیل، روز ۸ ذیحجۀ سال ۶۰ق (روز عرفه) بود. مقبرۀ مسلم در کوفه در جنب مسجد کوفه قرار دارد و در ۱۲۸۲ق گنبدش کاشی و ضریح آن از نقره شد و اطراف ضریح، آینه‌کاری گردید و در سال‌های اخیر (۱۳۸۵ش) هم‌زمان با تعمیر و بازسازی مسجد کوفه، مقبره نیز بازسازی و گنبد آن با پوششی از طلا پوشیده شد.