موش صحرایی
موش صحرایی (rat)
هر یک از جوندگان متعدد دارای دم طویل، مخصوصاً خانواده‌های موش‌های خانگی، موش‌های صحرایی برّ قدیم[۱]، و کریستیده[۲]. موش صحرایی بزرگ‌تر از موش، و معمولاً دارای دم فلس‌دار و لُخت است. جنس Rattus در خانوادۀ موش‌های خانگی و موش‌های صحرایی برّ قدیم شامل موش‌هایی است که در خانۀ انسان یافت می‌شوند. طول موش قهوه‌ای[۳] Rattus norvegicus حدود ۲۰ سانتی‌متر است و دُمش تقریباً برابر طول بدنش است. گمان می‌رود در آسیای مرکزی منشأ گرفته است. این موش‌ها پس از این‌که با کشتی به اروپا منتقل شدند، در سراسر دنیا یافت می‌شوند. موش قهوه‌ای ماده در هشت تا دوازده هفتگی پذیرندۀ جنسی است و اگر غذا فراوان باشد، هر چند ماه دوازده بچه به‌دنیا می‌آورد. موش سیاه[۴] Rattus rattus عامل طاعون، و کوچک‌تر از موش قهوه‌ای است، اما گوش‌هایی طویل‌تر، و پوزه‌ای طویل‌تر و نوک‌تیز دارد. موش سیاه قادر به زاد و ولد با موش قهوه‌ای نیست. موش جنگلی[۵] جنس Neotoma در امریکای شمالی فراوان است و هفت گونۀ متفاوت دارد. این جانوران لانه‌هایشان را از گیاهان نیم خورده، مدفوع حیوانات، و سایر چیزهایی که تودۀ فضله نامیده می‌شوند می‌سازند. ممکن است عرض لانه به ۲ متر، و ارتفاعش به ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر برسد. ادرار متبلور موش‌ها تودۀ فضله را در برخی موارد تا ۴۰هزار سال حفظ می‌کند. در ۱۹۹۷، گونۀ جدیدی از موش درختی[۶] در گینۀ فرانسه[۷] کشف شد. طول Isothrix sinnamariensis ۲۰ سانتی‌متر است. در ایران، خانواده موش به چهار زیرخانواده تقسیم شده است: زیرخانواده وُل‌ها، زیرخانوادۀ هامسترها، زیرخانوادۀ جربیل‌ها، و زیرخانوادۀ موش‌ها که مجموعاً ۳۹ گونۀ مختلف را دربر‌می‌گیرند. موش سیاه Ratus rutus، موش قهوه‌ای R.norvegicus، و موش ترکستانی R.turkestanicus، در زیرخانوادۀ اخیر رده‌بندی شده‌اند. موش قهوه‌ای و موش سیاه زندگی خود را انگل‌وار با زندگی انسان تطبیق داده‌اند و به‌سبب پُرزا بودن، مبارزه با آن‌ها دشوار است.