مونش، ادوارد (۱۸۶۳ـ۱۹۴۴)
| ادوارد مونش Edvard Munch | |
|---|---|
| زادروز |
۱۸۶۳م |
| درگذشت | ۱۹۴۴م |
| ملیت | نروژی |
| نام‌های دیگر | مونک |
| تحصیلات و محل تحصیل | پاریس و برلین |
| شغل و تخصص اصلی | نقاش و گرافیست |
| سبک | اکسپرسیونیسم |
| آثار | جیغ (۱۸۹۳م)، خودنگاری (۱۸۹۵م) |
| گروه مقاله | نگارگری و مجسمه سازی جهان |
مونْش، ادوارد (۱۸۶۳ـ۱۹۴۴م)(Munch, Edvard)
(يا: مونک) نقاش و گرافیست نروژی. تأثیر‌گذارترین هنرمند سبک اکسپرسیونیسم[۱] بود. نقاشی‌هایش بسیار پرهیجان، آکنده از رنگ‌های تند، شکل‌های کژ‌نما، و اغلب بیانگر حالات عاطفی حادّند، همچون جیغ[۲] (۱۸۹۳م)، که از مشهورترین آثار اوست. هنرش به دو مضمون غالب در دورۀ انحطاط[۳] اواخر قرن ۱۹م، یعنی مرگ و مسائل جنسی، اولویّت و قدرتی تازه بخشید. مونش در پاریس و برلین درس خواند، و نخستین آثار مهمش را در سال‌های ۱۸۹۲ـ۱۹۰۸م پدید آورد؛ در این زمان بیشتر در آلمان به‌سر برد. نخست از سمبولیست[۴]ها، و سپس از ون‌گوگ[۵] و گوگن[۶] تأثیر پذیرفت، و آن‌گاه سبک بیانی خاص خود را پروراند. ترکیب‌‌بندی‌هایش را به پهنه‌های وسیعی از رنگ غلیظ، خطوط محیطی پرپیچ‌وتاب، ضربه قلم‌های خشن، و چهره‌ها و بدن‌های بی‌قواره تقلیل داد. نخستین نمایشگاه آثارش در برلین (۱۸۹۲م)، در هنرمندان جوان آلمانی تأثیر بسیاری نهاد. افریز زندگی[۷] (دهۀ ۱۸۹۰م) که زنجیره‌ای از نقاشی‌های نمادین است، برخی از شاخص‌ترین آثار او را دربر دارد. مونش در ۱۹۰۸م دچار بحران روانی شد، و به نروژ بازگشت. دیوارنگاره‌هایی (۱۹۱۰ـ۱۹۱۵م) در تالارهای اجتماعات دانشگاه اسلو[۸]، ازجمله آثار متأخر اویند. چاپنقش سنگی[۹]اش با نام خودنگاری[۱۰] (۱۸۹۵م) در موزۀ هنرهای معاصر تهران[۱۱] نگهداری می‌شود.