ناخودآگاه جمعی
ناخودآگاه جمعی (collective unconscious)
در روان‌شناسی، منبع مشترکی برای خاطرات، عقاید، طرز تفکر و نظایر آن‌ها. طبق نظر کارل یونگ[۱]، روان‌پزشک سوئیسی، از تجربۀ زندگی اجداد شخص و در واقع از نژاد بشر شکل می‌گیرد. ناخودآگاه جمعی با ناخودآگاه شخصی همزیستی دارد و شامل اطلاعاتی از تجارب فردی و احتمالاً مخزن عظیمی از خرد باستانی[۲] است. تجارب ابتدایی در ناخودآگاه جمعی با کهن الگوها، تصاویر نمادین، یا شخصیت‌بخشی‌هایی تجلی می‌یابند که در رویا ظاهر می‌شود و از اجزای مشترک افسانه‌ها، قصه‌های پریان، و ادبیات ادیان جهان است. برخی از نمونه‌های آن عبارت‌اند از ابلیس، مجسمۀ ابوالهول، بزرگ مادر[۳]، نفس مادینه[۴] (معرف ماهیت زن) و ماندالا[۵] (معرف تمامیت اعتدال‌یافتۀ انسانی یا الهی).