نارنجک
نارْنجَک (grenade)
پرتابۀ کوچک حاوی مادۀ منفجره یا هر مادۀ دیگر که معمولاً با دست پرتاب می‌شود، اما گاهی اوقات از تفنگ نیز آن را شلیک می‌کنند. نارنجک دستی معمولاً یک چاشنی با زمان عمل چهار ثانیه دارد: این مدت برای رسیدن نارنجک به هدف کافی است، اما برای برداشتن و پرتاب‌کردن مجدد آن به‌دست دشمن کم است. نارنجک مخصوص تفنگ در جنگ جهانی اول ابداع شد تا بُردِ پرتاب بیش از نارنجک دستی امکان‌پذیر شود؛ در جایی به‌کار می‌روند که خطوط سنگرهای دشمن در فاصله‌ای دورتر از برد نارنجک‌های دستی قرار دارد. نخستین مدل‌های آن به‌صورت سیلندرهای چدنی حامل مواد منفجره بودند، که با یک چاشنی به‌هم‌فشردۀ ساده به میله‌ای فولادی متصل شده بودند. میله در داخل لوله تفنگ قرار می‌گرفت و خزانۀ تفنگ با فشنگ خالی پر می‌شد. در زمان شلیک، انفجار فشنگ، میله را از لولۀ تفنگ خارج می‌کرد و نارنجک را به برد تقریبی ۱۰۰ تا ۱۵۰متری می‌فرستاد. اما چون این روش به تفنگ‌ها آسیب می‌رساند، به‌تدریج مخزنی پیاله‌ای جایگزین شیوۀ قبلی شد که به دهانۀ لوله تفنگ متصل بود و نارنجک در درون آن قرار می‌گرفت سپس، از انفجار فشنگ مشقی برای پرتاب نارنجک استفاده می‌شد. نارنجک را از قرن ۱۵م می‌شناختند، اما تا قرن ۱۹ دیگر به‌کار نمی‌رفت، آنگاه در جنگ روس و ژاپن[۱] در ۱۹۰۵ احیا شد و بار دیگر به‌هنگام آغاز جنگ سنگرها در جنگ جهانی اول متداول شد. نخست به‌صورت پرتابۀ دست‌ساز، از قوطی‌های خالی که با باروت و سنگ پر می‌شد و یک چاشنی ابتدایی داشت، و بعدها به‌صورت اسلحه‌ای رسمی با طراحی مناسب عرضه شد. تاکنون نارنجک‌های زیادی با طرح‌های آزمایشی ساخته شده، اما سه مدل استاندارد که از زمان جنگ جهانی اول باقی مانده عبارت‌اند از «بمب میلز[۲]» انگلیسی و «نارنجک آناناسی[۳]» فرانسوی، که هر دو به‌صورت اشیای توپ‌مانند و به‌آسانی قابل پرتاب‌اند، و نوع دیگر نیز نارنجک‌های قلمی آلمانی، که شامل یک قوطی فلزی حامل مادۀ منفجره در انتهای دسته‌ای چوبی است.