نپتون (اخترشناسی)

نِپْتون (اخترشناسی)(Neptune)
در اخترشناسی، با درنظرگرفتن فاصلۀ میانگین، هشتمین سیاره از جانب خورشید. سیاره‌ای است گازی، شامل هیدروژن، هلیوم و متان، با جرم۱۷.۲ برابر جرم زمین، و دارای شدید‌ترین بادها در منظومۀ خورشیدی. فاصلۀ متوسط آن از خورشید ۴.۴ میلیارد کیلومتر، قطر استوایی‌اش ۴۸,۶۰۰ کیلومتر، دورۀ چرخشش شانزده ساعت و هفت دقیقه، و هر سال آن برابر ۱۶۴.۸ سال زمینی است. متان موجود در جوّ آن نور سرخ را جذب می‌کند و سیاره را به رنگ آبی درمی‌آورد. جوّ این سیاره عمدتاً متشکل است از هیدروژن (۸۵ درصد)، هلیوم (سیزده درصد)، و متان (۲ درصد ـ۱ درصد) سطح سیاره نیز متشکل از هیدروژن، هلیوم و متان است و تصور می‌شود درون آن هستۀ مرکزی سنگی‌ای است که با لایه‌ای از یخ پوشیده شده است.

قمرها. از بین هشت قمر نپتون، دو قمر آن، تریتون و نِرِئید، از زمین دیده می‌شوند. شش قمر دیگر را کاوشگر ویجر ۲ کشف کرد (۱۹۸۹) که از آن میان پروتئوس، با قطر ۴۱۵ کیلومتر، و بعد از آن نِرِئید، با قطر ۳۰۰ کیلومتر، بزرگ‌ترند.

حلقه‌ها. چهار حلقه کم‌فروغ آن، به‌ترتیب از جانب نپتون، عبارت‌اند از گاله، لووریه، آراگو، و آدامز. گاله گسترده‌ترین آن‌هاست و ۱,۷۰۰ کیلومتر پهنا دارد. لوریه و آراگو با نواری از ذرات پخش‌شدۀ موسوم به پلاتو از یکدیگر جدا شده‌اند. محل نپتون را اخترشناسان آلمانی، یوهان گاله و هاینریش دِ آرست (۱۸۲۲ـ۱۸۷۵)، درپی محاسبه‌های اخترشناس انگلیسی، جان کوچ آدامز، و پیش‌بینی ریاضی‌دان فرانسوی، اوربن لِوریه، با توجه به آشفتگی‌های حرکت اورانوس، کشف کردند (۱۸۴۶). ویجر ۲، که در اوت ۱۹۸۹ از کنار نپتون گذشت، نقش‌ ابرهای گوناگونی، به‌ویژه ابری تندری و بیضوی به اندازۀ زمین، را نشان داد که به لکۀ تیرۀ بزرگ معروف است و به لکۀ سرخ بزرگ در مشتری شباهت دارد، با این همه، در ۱۹۹۴، تلسکوپ فضایی هابل نشان داد که این لکۀ تیرۀ بزرگ ناپدید شده است. لکۀ تیرۀ کوچک‌تری، معروف به DS۲، نیز ناپدید شده است.

 

---