پرتودرمانی

پَرتودرمانی (radiotherapy)

درمان بیماری‌ها با پرتوتابی از دستگاه‌های تولید پرتو ایکس یا منابع پرتوزا. پرتوتابی فعالیت یاخته‌های در حال تقسیم را کاهش می‌دهد. به‌همین‌سبب، اثر قابل توجهی بر بافت‌های بدخیم، برخی از تومورهای خوش‌خیم، و بعضی از بیماری‌های پوستی دارد. اصولاً پرتوهایی که در دستگاه‌های پرتو ایکس تشخیصی به‌کار می‌روند، قدرت نفوذ چندانی در بدن ندارند و برای درمان مؤثر نیستند. برای تولید پرتوهایی با اثر درمانی دستگاه‌های قوی‌تری با قدرت ۱۰هزار تا بیش از ۳۰میلیون ولت لازم است. دستگاه‌های با ولتاژ پایین شبیه دستگاه‌های پرتو ایکس معمولی‌اند. وسایلی که در ولتاژهای بالاتر کار می‌کنند ممکن است مانند شتاب‌دهنده‌های خطی و بتاترون‌ها طراحی خاصی داشته باشند. عوارض جانبی پرتودرمانی جدید کمتر از روش‌های قدیمی است. پرتودرمانی سر ممکن است باعث ریزش موقت مو شود. اگر دستگاه گوارش در معرض پرتودرمانی قرار گیرد، ممکن است اسهال و استفراغ ایجاد کند. امروزه در بیشتر موارد پرتودرمانی از ایزوتوپ‌های پرتوزای صناعی استفاده می‌کنند. مفیدترین این ایزوتوپ‌ها کبالت است. این ایزوتوپ پرتو گاما ساطع می‌کند که قدرت نفوذ بالایی دارد و به‌جای پرتوی ایکسِ بسیار پرانرژی به‌کار می‌رود. برخی از ترکیبات پرتوزا را برای بیماران تجویز می‌کنند، از آن جمله است، ید پرتوزا برای درمان بیماری‌های تیروئید. قبلاً از رادیوم برای پرتودرمانی استفاده می‌‌کردند، امّا امروزه مواد صناعی، که بیشتر در دسترس‌اند، جای آن را گرفته‌اند.