چلیپا

چَلیپا (Crux)

چَليپا

صورت فلکی نیمکرۀ جنوبی آسمان. در تداول عام به صلیب جنوبی معروف است. در بین ۸۸ صورت فلکی از همه کوچک‌تر، اما یکی از درخشان‌ترین و معروف‌ترین آن‌هاست. این صورت فلکی بر پرچم استرالیا و نیوزیلند نقش بسته است. درخشان‌ترین ستاره‌های آن آلفا چلیپا (نیّرِ نعیم)، ستاره‌ای دوگانه در فاصلۀ تقریبی ۳۶۰ سال نوری از خورشید، و بتا چلیپا (مُمحِظه)‌اند. در نزدیکی بتا چلیپا، خوشۀ ستاره‌ای درخشانی، با نام «جعبۀ جواهر»، قرار دارد که جان هرشل آن را نام‌گذاری کرده است. سحابیِ تاریکِ «گونیِ زغال»، که سایه‌نمایی در مقابل پس‌زمینۀ ستاره‌ای درخشانِ راه شیری است، در محدودۀ این صورت فلکی است. چلیپا، که در یکی از درخشان‌ترین بخش‌های راه کهکشان قرار گرفته است، در ابتدا بخشی از قنطورس را تشکیل می‌داد و تا قرن ۱۵م به‌صورت جمع اختری مجزایی نام‌گذاری نشده بود. این صورت فلکی تا قرن ۱۷ صورت فلکی مستقلی به حساب نمی‌آمد.

 

---