کارنامه بلخ

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کارنامۀ بَلخ
(یا: مطایبه‌نامه) مثنوی کوتاه هزل‌آمیزی به فارسی از سنایی غزنوی. سنایی این مثنوی را، که نخستین مثنوی از مثنوی‌های چندگانۀ وی است، به خواهش دوستانش، در سفر به بلخ و در آن دیار سرود و برای ایشان به غزنین فرستاد. در این اثر برخی از شاعران را مدح و برخی دیگر را ذم کرده، یا به مطایبه و هزل دربارۀ آنان سخن گفته است. این مثنوی از نمونه‌های کهن مثنوی هزل‌آمیز فارسی است که بر وزن زحافات بحر خفیف سروده شده و شمار ابیات آن در نسخه‌های دست‌نویس گوناگون، به اختلاف از ۴۴۰ تا ۴۹۱ بیت است. کارنامۀ بلخ نخستین‌بار با مقدمه و تصحیح غلام جیلانی در غزنین (۱۳۳۲ش) چاپ شده و پس از آن در مثنوی‌های حکیم سنایی، در ۱۳۳۸ش منتشر شده است.