کاشف السلطنه، محمدمیرزا قوانلو (تربت حیدریه ۱۲۴۴ـ بوشهر ۱۳۰۷ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

کاشف‌السّلطنه، محمدميرزا قوانلو (تربت حیدریه ۱۲۴۴ـ بوشهر ۱۳۰۷ش)

محمدميرزا قوانلو کاشف‌السّلطنه
زادروز تربت حیدریه ۱۲۴۴ش
درگذشت بوشهر ۱۳۰۷ش
ملیت ایرانی
نام‌های دیگر محمدمیرزا آقاخان قاجار قوانلو 
تحصیلات و محل تحصیل رشتۀ حقوق در دانشگاه سوربون
شغل و تخصص اصلی نویسنده و دولتمرد
لقب پرنس دو چای و چایکار
سمت نایب اول سفارت ایران در پاریس، حاکم تربت حیدریه، کنسول ایران در بمبئی، رئیس سازمان چای، شهردار تهران
آثار  فواید راه‌آهن(تهران 1373)؛ دستورالعمل زراعت چای (تهران، 1337)
گروه مقاله تاریخ ایران
خویشاوندان سرشناس اسدالله میرزا نایب‌الایاله (پدر)

محمدمیرزا آقاخان قاجار قوانلو معروف به پرنس دو چای و چایکار، نویسنده و دولتمرد ایرانی. فرزند اسدالله میرزا نایب‌الایاله فرزند سیف‌الملوک میرزا پسر علیشاه ظل‌السلطان. پس از فراگیری دانش‌های مقدماتی، در مدرسۀ دارالفنون به تحصیل زبان فرانسه و دیگر علوم پرداخت. سپس منشی میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله وزیر خارجه شد. در ۱۲۹۸ق دبیر دوم سفارت ایران در پاریس شد و هم‌زمان در رشتۀ حقوق در دانشگاه سوربون درس خواند و رتبه‌اش تا نایب اولی سفارت ارتقا یافت. در ۱۳۰۶ق به ایران بازگشت. در ۱۳۱۰ق حاکم تربت حیدریه بود و به‌سبب مخالفت با سیاست‌های ناصرالدین‌شاه به روسیه گریخت و پس از آن به عثمانی و فرانسه رفت و بعد از مرگ شاه به ایران بازگشت. در ۱۳۱۴ق کنسول ایران در بمبئی شد و در آن‌جا به مطالعه دربارۀ کشت چای پرداخت و در بازگشت به ایران چند تخم چای را با خود آورد و آن را در نواحی شمال ایران کشت کرد. وی در دورۀ پادشاهی مظفرالدین‌شاه رئیس سازمان چای و در سلطنت محمدعلی شاه، شهردار تهران بود و در سال ۱۳۲۹ق به‌سبب طرفداری از محمدعلی شاه به زندان افتاد و ظاهراً به خواهش سفیر آلمان از زندان آزاد شد. وی در راه بوشهر در حادثۀ تصادف اتومبیل درگذشت و پیکرش را در لاهیجان به خاک سپردند. از آثار اوست: فواید راه‌آهن (تهران ۱۳۷۳)؛ دستورالعمل زراعت چای (تهران، ۱۳۳۷)؛ قانون بلدیه، که کتابچه‌ای در وظایف شهرداری و مأموران آن است (۱۳۲۵ق).