کمال الدین اسماعیل اصفهانی
کمال‌الدّین اِسماعیل اصفهانی (ح ۵۶۸ـ۶۳۵ق)
شاعر ایرانی. در فقه و اصول و ادبیات تبحر داشت و از اغلب علوم عصر خود آگاه و در حکمت و طب و ریاضیات، به‌ویژه هندسه، ماهر بود. وی ستایشگر علاءالدین تکش و جلال‌الدین خوارزمشاه، اتابکان فارس، باوندیان طبرستان، خجندیان و صاعدیان اصفهان بود و با مظفرالدین مبارز شبانکاره‌ای، اثیرالدین اومانی، رکن‌الدین دعویدار قمی و امیر عزالدین شیران بابویه مشاعره داشت. کمال‌الدین به استادی و مهارت در آوردن معانی دقیق شهرت دارد. حملۀ مغول را به چشم خود دیده است و هراس و آشفتگی آن در شعر او دیده می‌شود. در آوردن ردیف‌های مشکل شهرت دارد. به‌سبب اندیشه‌های دقیق و مضامین تازه در شعرش، به‌ویژه در غزلیات، او را خلاق‌المعانی خوانده و غزلیات او را تا اندازه‌ای از سرچشمه‌های سبک هندی دانسته‌اند. در شعر به انوری و ظهیر فاریابی نظر داشته، اما به انسجام بیان پدرش نرسیده است. دیوان او به‌کوشش حسین بحرالعلومی به‌چاپ رسیده است. (تهران، ۱۳۴۸ش).