اتروسک

اِتْروسْک (Etruscan)
از اقوام باستانی ساکن اِتروریا، در ایتالیا (اراضی توسکان و بخشی از اومبریای کنونی)، از قرن ۸ تا قرن ۲پ‌م. سلسلۀ اِتروسکی تارکینیوسها از ۶۱۶ تا ۵۰۹پ‌م بر روم سلطنت کرد. اِتروسک‌ها در اوج تمدن خود، در قرن ۶پ‌م، با استفاده از ناوگان تجاری قدرتمند خود به ثروت و قدرت سرشار دست یافتند. در ۵۰۹پ‌م از رُم رانده شدند و سرانجام تحت سلطۀ رومیان درآمدند. احتمالاً اِتروسک‌ها پیش از ۸۰۰پ‌م از آسیای صغیر آمده بودند. حکومت شاهان اِتروسک، اشرافیتی بسته بود و به خاندان لوکومونِس محدود می‌شد که وظایف مدنی و مذهبی را درهم آمیخته بودند. وسعت اِتروریا حدود ۵۰۰پ‌م به بیشترین حد رسید؛ اما یونانیان و رومیان، آنان را از کامپانیا و لاتیوم بیرون راندند. در ۴۷۴پ‌م هیرون اول، جَبّار سیراکوز، اِتروسک‌ها را در نبردی دریایی در کومِه، شکست داد. اِتروسک‌ها حدود ۴۵۴ از کورسیکا و البا نیز بیرون رانده شدند؛ در ۳۹۶پ‌م وِیی مغلوب شد؛ و گُل‌ها شهرک‌های مهاجرنشین را در پو ویران کردند (۳۹۰پ‌م). بخش جنوبی اِتروریا به رُم سوگند وفاداری یاد کرد (۳۵۱پ‌م)، و پس از چند نبرد، در ۲۸۳پ‌م رومیان به فرماندهی کورنِلیوس دولابِلا در دریاچۀ وادیمونیان به پیروزی کامل رسیدند. اِتروسک‌ها در ۹۱پ‌م، مانند رومیان حقوق شهروندی دریافت می‌کردند. شهرک‌های نظامی که سولا و اوگوستوس در اِتروریا ساختند، به خودمختاری این قوم پایان داد و این سرزمین نیز رومی شد.

---