پیشا کلمبی، هنر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:13242400-1.jpg|بندانگشتی|معماری تمدن مایا ]] | |||
پیشاکُلُمْبی، هنر (pre-Columbian) | پیشاکُلُمْبی، هنر (pre-Columbian) | ||
هنر تمدنهای امریکای مرکزی و جنوبی، پیش از ورود استعمارگران اروپایی در قرن | هنر تمدنهای [[امریکای مرکزی]] و جنوبی، پیش از ورود استعمارگران اروپایی در قرن ۱۶م. هنر پیشاکلمبی زمانی طولانی، از ۱۸۰۰پم تا ۱۵۰۰م، رونق داشته است. آثار آن طیف وسیعی را دربر میگرفتند؛ طرحهای خطیِ زاویهدار و اشیای سفالی، ویژگی مشترک این هنر در سراسر منطقه بود. | ||
'''هنر امریکای مرکزی'''. هنر تمدنهای امریکای مرکزی<ref>Mesoamerican</ref> و مکزیک تا زمان استیلای اسپانیا را هنر امریکای مرکزی مینامند. تمدنهای امریکای میانه را میتوان به سه دورۀ تاریخی تقسیم کرد: پیشاکلاسیک<ref>Pre-Classic </ref> (تا ۲۰۰م)، کلاسیک<ref>Classic</ref> (ح ۲۰۰ـ۹۰۰م)، و پساکلاسیک<ref> Post-Classic </ref> (ح ۹۰۰ تا ۱۵۸۰م). دورۀ پیشاکلاسیک تحت سیطرۀ تمدن بسیار پیشرفتۀ [[اولمک|اولمِک]]<ref>Olmec </ref> بود، که حدود ۱۲۰۰ـ۶۰۰ پم بالندگی داشت. اولمکها تندیسک<ref>figurine</ref>هایی از سنگ یشم<ref> jade </ref> و سردیسهای غولآسای درشتاندامی به بلندی دو متر میساختند، که هنوز بهطرزی مرموز در مناظر جا دارند. در دورۀ کلاسیک، تمدن مایا<ref>Maya</ref> حاکم بود. همچون اقوام میسیسیپیایی<ref> Mississippian</ref>؛ مایاها نیز جوامع بزرگ زراعی داشتند، به خط تصویری خاص خود مینوشتند، و حتی ستارهشناسی پیشرفتهای داشتند. از اینرو باران، کشاورزی، و باروری، دستمایههای اصلی هنر مایا بود، که بیشتر در قالب نقوش برجسته<ref> relief </ref>، آرایش سطوح، و نیز تا حدی مجسمهسازی تجلّی مییافت. مایاها ساختمانهایشان را با صورتنگاشت<ref>glyph</ref>ها و نقوش قراردادی<ref> stylized </ref> میآراستند. در آغاز دورۀ پساکلاسیک (قرون ۱۰ـ۱۲م) قوم تولتک<ref>Toltec</ref> تسلط یافت که پیکرههای تختهسنگی بزرگی میساختند. قوم میکستک<ref> Mixtec </ref> شیوۀ نقاشی مشهور به میکستک ـ پوئبلا<ref>Mixtec-Puebla </ref> را پدید آورد، که در نقاشیهای دیواری و نسخههای خطی<ref>(codices (manuscripts</ref> آنان بازتاب یافته است؛ در این شیوه، سراسر کار از نقوش هندسی تخت پوشیده میشود. [[آزتک، تمدن|تمدن آزتک]]<ref>Aztec </ref> در مکزیک، نمونههای بسیار گویایی از هنر آزتک را فراهم آورد، ازجمله جمجمههای تزیینشدۀ اسیران و پیکرههای سنگی؛ تلاسولتئول<ref>Tlazolteotl </ref> الهۀ زایمان، از زیباترینِ آنهاست. | |||
'''هنر امریکای جنوبی'''. در منطقۀ آند<ref>Andean area </ref> [[امریکای جنوبی، قاره|امریکای جنوبی]] (جایی که اکنون کشور [[پرو]] واقع است)، تمدن چاوین<ref>Chavín </ref>، ۱۰۰۰ تا ۳۰۰ پم، شکوفا شد. اقوام آندی موچه<ref>Moche</ref> یا موچیکا<ref> Mochica </ref> که حدود ۱۰۰ـ۸۰۰م میزیستند، زبدهترین صنعتگران امریکا را در اختیار داشتند. از تمدن اینکا<ref>Inca</ref> در [[پرو]] و [[بولیوی]] (ح ۱۲۰۰ـ۱۵۸۰م)، تندیسکهایی از انسان و حیوان باقی است، ولی شهرت آن بیشتر حاصل بناهایی در نقاطی از آند است. | |||
<br/> <!--13242400--> | ---- | ||
<br /><!--13242400--> | |||
[[Category:هنر]] [[Category:اصطلاحات، تاریخ عمومی و اشخاص]] | [[Category:هنر]] [[Category:اصطلاحات، تاریخ عمومی و اشخاص]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ مهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۵۶
پیشاکُلُمْبی، هنر (pre-Columbian)
هنر تمدنهای امریکای مرکزی و جنوبی، پیش از ورود استعمارگران اروپایی در قرن ۱۶م. هنر پیشاکلمبی زمانی طولانی، از ۱۸۰۰پم تا ۱۵۰۰م، رونق داشته است. آثار آن طیف وسیعی را دربر میگرفتند؛ طرحهای خطیِ زاویهدار و اشیای سفالی، ویژگی مشترک این هنر در سراسر منطقه بود.
هنر امریکای مرکزی. هنر تمدنهای امریکای مرکزی[۱] و مکزیک تا زمان استیلای اسپانیا را هنر امریکای مرکزی مینامند. تمدنهای امریکای میانه را میتوان به سه دورۀ تاریخی تقسیم کرد: پیشاکلاسیک[۲] (تا ۲۰۰م)، کلاسیک[۳] (ح ۲۰۰ـ۹۰۰م)، و پساکلاسیک[۴] (ح ۹۰۰ تا ۱۵۸۰م). دورۀ پیشاکلاسیک تحت سیطرۀ تمدن بسیار پیشرفتۀ اولمِک[۵] بود، که حدود ۱۲۰۰ـ۶۰۰ پم بالندگی داشت. اولمکها تندیسک[۶]هایی از سنگ یشم[۷] و سردیسهای غولآسای درشتاندامی به بلندی دو متر میساختند، که هنوز بهطرزی مرموز در مناظر جا دارند. در دورۀ کلاسیک، تمدن مایا[۸] حاکم بود. همچون اقوام میسیسیپیایی[۹]؛ مایاها نیز جوامع بزرگ زراعی داشتند، به خط تصویری خاص خود مینوشتند، و حتی ستارهشناسی پیشرفتهای داشتند. از اینرو باران، کشاورزی، و باروری، دستمایههای اصلی هنر مایا بود، که بیشتر در قالب نقوش برجسته[۱۰]، آرایش سطوح، و نیز تا حدی مجسمهسازی تجلّی مییافت. مایاها ساختمانهایشان را با صورتنگاشت[۱۱]ها و نقوش قراردادی[۱۲] میآراستند. در آغاز دورۀ پساکلاسیک (قرون ۱۰ـ۱۲م) قوم تولتک[۱۳] تسلط یافت که پیکرههای تختهسنگی بزرگی میساختند. قوم میکستک[۱۴] شیوۀ نقاشی مشهور به میکستک ـ پوئبلا[۱۵] را پدید آورد، که در نقاشیهای دیواری و نسخههای خطی[۱۶] آنان بازتاب یافته است؛ در این شیوه، سراسر کار از نقوش هندسی تخت پوشیده میشود. تمدن آزتک[۱۷] در مکزیک، نمونههای بسیار گویایی از هنر آزتک را فراهم آورد، ازجمله جمجمههای تزیینشدۀ اسیران و پیکرههای سنگی؛ تلاسولتئول[۱۸] الهۀ زایمان، از زیباترینِ آنهاست.
هنر امریکای جنوبی. در منطقۀ آند[۱۹] امریکای جنوبی (جایی که اکنون کشور پرو واقع است)، تمدن چاوین[۲۰]، ۱۰۰۰ تا ۳۰۰ پم، شکوفا شد. اقوام آندی موچه[۲۱] یا موچیکا[۲۲] که حدود ۱۰۰ـ۸۰۰م میزیستند، زبدهترین صنعتگران امریکا را در اختیار داشتند. از تمدن اینکا[۲۳] در پرو و بولیوی (ح ۱۲۰۰ـ۱۵۸۰م)، تندیسکهایی از انسان و حیوان باقی است، ولی شهرت آن بیشتر حاصل بناهایی در نقاطی از آند است.