اسپانیایی، هنر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:11231700-1.jpg|بندانگشتی|Francisca de la Gándara y Cardona کنتس بیوه کالدرون، اثر ویسنته لوپز پورتانا]] | |||
اِسپانیایی، هنر (Spanish art) | اِسپانیایی، هنر (Spanish art) | ||
نقاشی و مجسمهسازی اسپانیا. هنر اسپانیایی با دو سنّت اروپایی و اسلامی شکل گرفت و با سلایق تأثیرگذار محلّی انطباق یافت. در هنر اسپانیا، سبکها صرفنظر از آنکه از چه منبعی تأثیر گرفته باشند، اغلب دگرگونه میشوند و حالوهوای اسپانیایی مییابند. | نقاشی و مجسمهسازی [[اسپانیا]]. هنر اسپانیایی با دو سنّت اروپایی و اسلامی شکل گرفت و با سلایق تأثیرگذار محلّی انطباق یافت. در هنر اسپانیا، سبکها صرفنظر از آنکه از چه منبعی تأثیر گرفته باشند، اغلب دگرگونه میشوند و حالوهوای اسپانیایی مییابند. | ||
'''پیشینۀ تاریخی'''. اسپانیا از ۲۱۸پم تا ۴۱۴م تحت سیطرۀ روم بود؛ ویرانههای بسیاری با معماری رومی، موزائیک<ref>mosaic</ref> | '''پیشینۀ تاریخی'''. اسپانیا از ۲۱۸پم تا ۴۱۴م تحت سیطرۀ روم بود؛ ویرانههای بسیاری با معماری رومی، [[موزاییک|موزائیک]]<ref>mosaic</ref> کاریها، و قطعههایی از نقاشیهای دیواری آن دوره برجا مانده است. این سرزمین در ۴۱۴م به اشغال [[ویزیگوت ها|ویزیگوتها]]<ref>Visigoths </ref>، و در ۷۱۱م به اشغال عربها درآمد. ویزیگوتها بر تکامل هنری اسپانیا چیزی نیافزودند، فقط میثاقهای رومی را ناشیانه پی گرفتند. تمدن اسلامی، دورۀ درخشانی بود و در پیشرفت هنر و معماری اسپانیا نقش مهمی داشت. | ||
'''قرنهای ۹ و ۱۰م'''. منشاء نقاشی در اسپانیا را میبایست در نسخ خطی مذّهب آن و تزیینات دیواری باقیمانده جستوجو کرد. از این دوره نسخ خطی بسیاری باقی مانده است، که تأثیرات عمیق اسلامی و بیزانسی<ref>Byzantine </ref> را نشان میدهند. این هنر در سبکی موسوم به مستعربی<ref>Mozarabic </ref> تجلّی یافته است، و میتوان آن را نخستین هنر واقعاً ملّیِ اسپانیا برشمرد. | '''قرنهای ۹ و ۱۰م'''. منشاء نقاشی در اسپانیا را میبایست در نسخ خطی مذّهب آن و تزیینات دیواری باقیمانده جستوجو کرد. از این دوره نسخ خطی بسیاری باقی مانده است، که تأثیرات عمیق اسلامی و بیزانسی<ref>Byzantine </ref> را نشان میدهند. این هنر در سبکی موسوم به مستعربی<ref>Mozarabic </ref> تجلّی یافته است، و میتوان آن را نخستین هنر واقعاً ملّیِ اسپانیا برشمرد. | ||
'''قرنهای ۱۱ و ۱۳م'''. در شمال اسپانیا، بهویژه در کاتالونیا<ref>Cataluña </ref>، سبک رومانسک (رومیوار)<ref>Romanesque </ref> ریشه گرفت، و اسپانیا را به جریان غالب تحوّل هنری اروپا کشاند، که دیوارنگارههای رنگین و جسورانۀ کلیساها بهترین جلوهگاه آن بود ـ اسپانیا بیش از دیگر کشورها از نمونههای دیوارنگاری این دوره برخوردار است. در جنوب اسپانیا که تحت سیطرۀ اعراب مغربی<ref>Moors </ref> بود (۷۱۱ـ۱۴۹۲م)، اسلام برترین نفوذ را داشت. | '''قرنهای ۱۱ و ۱۳م'''. در شمال اسپانیا، بهویژه در [[کاتالونیا، ناحیه خودمختار|کاتالونیا]]<ref>Cataluña </ref>، سبک رومانسک (رومیوار)<ref>Romanesque </ref> ریشه گرفت، و اسپانیا را به جریان غالب تحوّل هنری اروپا کشاند، که دیوارنگارههای رنگین و جسورانۀ کلیساها بهترین جلوهگاه آن بود ـ اسپانیا بیش از دیگر کشورها از نمونههای دیوارنگاری این دوره برخوردار است. در جنوب اسپانیا که تحت سیطرۀ [[اعراب مغربی]]<ref>Moors </ref> بود (۷۱۱ـ۱۴۹۲م)، اسلام برترین نفوذ را داشت. | ||
'''قرنهای ۱۳ و ۱۴م'''. درطی این دورۀ گوتیک<ref>Gothic | '''قرنهای ۱۳ و ۱۴م'''. درطی این دورۀ گوتیک<ref>Gothic | ||
</ref>، هنر ایتالیا، بهویژه مکتب نقاشی سیِنا<ref>Siena | </ref>، هنر ایتالیا، بهویژه مکتب نقاشی سیِنا<ref>Siena | ||
</ref>، بهنحو بارزی در هنر اسپانیا تأثیر نهاد؛ آثار فرّر باسّا<ref> Ferrer Bassa </ref>، نخستین نقاش شناختهشدۀ اسپانیایی و بنیادگذار مکتب کاتالان<ref>Catalan school </ref>، بهنحو آشکاری بازتابندۀ این تأثیرپذیری است. مکتب مهمی متشکل از تذهیبکارانِ نسخ خطی، در دربار آلفونسوی دهم شاه کاستیل<ref>Alfonso X of Castile</ref> (دوران سلطنت ۱۲۵۲ـ۱۲۸۲م) شکل گرفت؛ این مکتب بازتابی بود از تأثیر فرانسه که در اوایل دورۀ گوتیک اعتبار یافته بود. | </ref>، بهنحو بارزی در هنر اسپانیا تأثیر نهاد؛ آثار فرّر باسّا<ref> Ferrer Bassa </ref>، نخستین نقاش شناختهشدۀ اسپانیایی و بنیادگذار مکتب کاتالان<ref>Catalan school </ref>، بهنحو آشکاری بازتابندۀ این تأثیرپذیری است. مکتب مهمی متشکل از تذهیبکارانِ نسخ خطی، در دربار [[آلفونسو دهم|آلفونسوی دهم]] شاه [[کاستیل]]<ref>Alfonso X of Castile</ref> (دوران سلطنت ۱۲۵۲ـ۱۲۸۲م) شکل گرفت؛ این مکتب بازتابی بود از تأثیر فرانسه که در اوایل دورۀ گوتیک اعتبار یافته بود. | ||
'''قرن ۱۵م'''. وحدت اسپانیا در ۱۴۷۲م، پیشرفتی سریع در هنرها را در پی داشت که عمدتاً از حمایت فردیناند و ایزابل<ref> Isabella </ref> ناشی میشد. سبک شکوفاشدۀ اسپانیایی ـ فلاندری<ref>Hispano-Flemish </ref>، بر نقاشی فلاندری<ref>Flemish </ref> (بهویژه آثار وان آیک<ref>van Eyck </ref> و وان در وایدن<ref>van der Weyden </ref>)، و نیز سنّتهای مغربی مبتنی بود. [[گایه گو، فرناندو (ح ۱۴۴۰ـ۱۵۰۷)|فرناندو گالیگو]]<ref>Fernando Gallego</ref> (ح ۱۴۴۰م ـ پس از ۱۵۰۷)، و لوئیس دالمائو<ref> Luis Dalmau</ref> (فعال در ۱۴۲۸ـ۱۴۶۰م) از برجستهترین نمایندگان آن بهشمار میروند. تأثیر رنسانسِ<ref> Renaissance </ref> ایتالیا در آثار پدرو [[بروگته|برّوگته]]<ref>Pedro Berruguete</ref>، نقاش دربار، آشکار است. | |||
'''قرن | '''قرن ۱۶م'''. تأثیر همهجانبۀ رنسانس ایتالیا در نقاشیهای [[مورالس، لوییس د (۱۵۰۹ـ۱۵۸۶)|لوئیس دِ مورالس]]<ref> Luis de Morales</ref> ( ـ۱۵۸۶م)، که قویاً از [[داوینچی، لئوناردو|لئوناردو داوینچی]]<ref> Leonardo da Vinci</ref> تأثیر گرفت، و نقاشیها و مجسمههای آلونسو [[بروگته|برّوگته]]<ref> Alonso Berruguete</ref> (نخستین مجسمهساز برجستۀ اسپانیایی) بازتاب یافته است. [[ال گرکو|اِل گرکو]]<ref> El Greco </ref> هنرمند شاخص اواخر قرن ۱۶م، و نخستین شخصیت مهم در هنر اسپانیا بود. او که در [[کرت، جزیره|کرت]]<ref>Crete </ref> بهدنیا آمده بود، سبک [[مانریسم]]<ref>Mannerism </ref> (شیوهگری) خاص خود را از شمایلنگاری<ref>icon painting</ref> یونانی و مکتب ونیزی<ref> Venetian</ref> برگرفت. دیگر نقاشان بزرگ قرن ۱۶م عبارت بودند از خوان دِ خوانس<ref> Juan de Juanes </ref> (ح ۱۵۲۳ـ۱۵۷۹م)، خوان دِ لاس روئلاس<ref>Juan de las Roelas </ref> (ح ۱۵۵۸ـ۱۶۲۵م)، و لوئیس دِ وارگاس<ref>Luis de Vargas</ref>. | ||
'''قرن | '''قرن ۱۷م'''. هنری خشک و عمیقاً دینی بر این دوره، که شاخصِ گذار از مانریسم به [[باروک]]<ref> baroque </ref> بود، تسلط داشت؛ نقاشان آن عبارت بودند از [[ریبرا، خوزه د (۱۵۹۱ـ۱۶۵۲)|ریبرا]]<ref>Ribera </ref>، موریلو<ref>Morillo </ref>، [[سورباران، فرانسیسکو د (ح ۱۵۹۸ـ۱۶۶۴)|سورباران]]<ref>Zurbarán </ref>، [[بالدس لیال، خوان د (۱۶۲۲ـ۱۶۹۰)|خوان دِ بالدس لیال]]<ref>Juan de Valdés Leal </ref> (۱۶۲۲ـ۱۶۹۰م)، [[ریبالتا، فرانسیسکو|ریبالتا]]<ref>Ribalta </ref>، و [[ولاسکز، دیه گو رودریگس (۱۵۹۹ـ۱۶۶۰)|ولاسکز]]<ref>Velázquez </ref>، شخصیت سرآمد عصر خویش. [[کانو، آلونسو (۱۶۰۱ـ ۱۶۶۷)|آلونسو کانو]]<ref>Alonso Cano </ref>، و [[مونتانس، خوان مارتینس (۱۵۶۸ـ۱۶۴۹)|مونتانس]]<ref>Montañés</ref> (۱۵۶۸ـ۱۶۴۹م) از مجسمهسازان برجستۀ قرن ۱۷م بودند؛ در این دوره نوعی مجسمۀ چوبی رواج یافت که شور و حرارت عمیق دینی، ویژگی آن بود. | ||
''' | '''قرنهای ۱۸ و ۱۹م'''. با ظهور [[بوربون، سلسله|بوربونها]]<ref> Bourbons </ref> در قرن ۱۸م، تأثیرات خارجی مجدداً آشکار شد. سلسلهای از نقاشان خارجی در دربار اسپانیا مستقر شدند، و با اهمیتیافتن مادرید، ویژگیهای ناحیهای رنگ باخت. اصالت اسپانیایی در هنر گویا<ref>Goyaá </ref> نمود پیدا کرد؛ هنر قرن ۱۸ اسپانیا تحت سلطۀ هنر گویا بود. آثار او در هنر قرنِ ۱۹م اروپا تأثیر شگرفی برجا نهاد. هنر اسپانیا در قرن ۱۹م تنزّل یافت، هرچند هنرمندانی همچون اسکیوِل<ref>Esquivel </ref> (۱۸۰۶ـ۱۸۵۷م)، لوپز ای پورتانیا<ref>López y Portaña </ref>، و [[فورتونی، ماریا|ماریانو فورتونی]]<ref>Mariano Fortunyá </ref> (۱۸۳۸ـ۱۸۷۴م) آثار چشمگیری آفریدند. | ||
'''قرن ۲۰م'''. هنر قرن ۲۰ اسپانیا در اروپا بسیار تأثیرگذار بود؛ ازجمله هنرمندان برجستهای که بسیاری از آنان در خارج از اسپانیا هنرآفرینی میکردند، عبارتاند از [[گریس، خوان (۱۸۸۷ـ۱۹۲۷)|خوان گریس]]<ref>Juan Gris </ref>، [[میرو، خوآن (۱۸۹۳ـ۱۹۸۳)|خوان میرو]]<ref>Joan Miró </ref>، [[دالی، سالوادور (۱۹۰۴ـ۱۹۸۹)|سالوادور دالی]]<ref>Salvador Dalí </ref>، و [[پیکاسو، پابلو (۱۸۸۱ـ۱۹۷۳)|پیکاسو]]<ref>Picasso</ref>، که بسیاری او را نوآورترین هنرمند قرن میدانند. [[تاپیس، آنتونی (۱۹۲۳)|آنتونی تاپیس]]<ref> Antoni Tàpies</ref>، و مودستو کوئیسارت<ref> Modesto Cuizart</ref> (۱۹۲۵ـ ) از هنرمندان شاخص اسپانیایی در نیمۀ دوم قرن بیستماند. | |||
<br /> | |||
---- | ---- | ||
[[Category:هنر]] [[Category:اصطلاحات، تاریخ عمومی و اشخاص]] | [[Category:هنر]] | ||
[[Category:اصطلاحات، تاریخ عمومی و اشخاص]] | |||
<references /> |
نسخهٔ کنونی تا ۵ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۰۷:۰۸

اِسپانیایی، هنر (Spanish art)
نقاشی و مجسمهسازی اسپانیا. هنر اسپانیایی با دو سنّت اروپایی و اسلامی شکل گرفت و با سلایق تأثیرگذار محلّی انطباق یافت. در هنر اسپانیا، سبکها صرفنظر از آنکه از چه منبعی تأثیر گرفته باشند، اغلب دگرگونه میشوند و حالوهوای اسپانیایی مییابند.
پیشینۀ تاریخی. اسپانیا از ۲۱۸پم تا ۴۱۴م تحت سیطرۀ روم بود؛ ویرانههای بسیاری با معماری رومی، موزائیک[۱] کاریها، و قطعههایی از نقاشیهای دیواری آن دوره برجا مانده است. این سرزمین در ۴۱۴م به اشغال ویزیگوتها[۲]، و در ۷۱۱م به اشغال عربها درآمد. ویزیگوتها بر تکامل هنری اسپانیا چیزی نیافزودند، فقط میثاقهای رومی را ناشیانه پی گرفتند. تمدن اسلامی، دورۀ درخشانی بود و در پیشرفت هنر و معماری اسپانیا نقش مهمی داشت.
قرنهای ۹ و ۱۰م. منشاء نقاشی در اسپانیا را میبایست در نسخ خطی مذّهب آن و تزیینات دیواری باقیمانده جستوجو کرد. از این دوره نسخ خطی بسیاری باقی مانده است، که تأثیرات عمیق اسلامی و بیزانسی[۳] را نشان میدهند. این هنر در سبکی موسوم به مستعربی[۴] تجلّی یافته است، و میتوان آن را نخستین هنر واقعاً ملّیِ اسپانیا برشمرد.
قرنهای ۱۱ و ۱۳م. در شمال اسپانیا، بهویژه در کاتالونیا[۵]، سبک رومانسک (رومیوار)[۶] ریشه گرفت، و اسپانیا را به جریان غالب تحوّل هنری اروپا کشاند، که دیوارنگارههای رنگین و جسورانۀ کلیساها بهترین جلوهگاه آن بود ـ اسپانیا بیش از دیگر کشورها از نمونههای دیوارنگاری این دوره برخوردار است. در جنوب اسپانیا که تحت سیطرۀ اعراب مغربی[۷] بود (۷۱۱ـ۱۴۹۲م)، اسلام برترین نفوذ را داشت.
قرنهای ۱۳ و ۱۴م. درطی این دورۀ گوتیک[۸]، هنر ایتالیا، بهویژه مکتب نقاشی سیِنا[۹]، بهنحو بارزی در هنر اسپانیا تأثیر نهاد؛ آثار فرّر باسّا[۱۰]، نخستین نقاش شناختهشدۀ اسپانیایی و بنیادگذار مکتب کاتالان[۱۱]، بهنحو آشکاری بازتابندۀ این تأثیرپذیری است. مکتب مهمی متشکل از تذهیبکارانِ نسخ خطی، در دربار آلفونسوی دهم شاه کاستیل[۱۲] (دوران سلطنت ۱۲۵۲ـ۱۲۸۲م) شکل گرفت؛ این مکتب بازتابی بود از تأثیر فرانسه که در اوایل دورۀ گوتیک اعتبار یافته بود.
قرن ۱۵م. وحدت اسپانیا در ۱۴۷۲م، پیشرفتی سریع در هنرها را در پی داشت که عمدتاً از حمایت فردیناند و ایزابل[۱۳] ناشی میشد. سبک شکوفاشدۀ اسپانیایی ـ فلاندری[۱۴]، بر نقاشی فلاندری[۱۵] (بهویژه آثار وان آیک[۱۶] و وان در وایدن[۱۷])، و نیز سنّتهای مغربی مبتنی بود. فرناندو گالیگو[۱۸] (ح ۱۴۴۰م ـ پس از ۱۵۰۷)، و لوئیس دالمائو[۱۹] (فعال در ۱۴۲۸ـ۱۴۶۰م) از برجستهترین نمایندگان آن بهشمار میروند. تأثیر رنسانسِ[۲۰] ایتالیا در آثار پدرو برّوگته[۲۱]، نقاش دربار، آشکار است.
قرن ۱۶م. تأثیر همهجانبۀ رنسانس ایتالیا در نقاشیهای لوئیس دِ مورالس[۲۲] ( ـ۱۵۸۶م)، که قویاً از لئوناردو داوینچی[۲۳] تأثیر گرفت، و نقاشیها و مجسمههای آلونسو برّوگته[۲۴] (نخستین مجسمهساز برجستۀ اسپانیایی) بازتاب یافته است. اِل گرکو[۲۵] هنرمند شاخص اواخر قرن ۱۶م، و نخستین شخصیت مهم در هنر اسپانیا بود. او که در کرت[۲۶] بهدنیا آمده بود، سبک مانریسم[۲۷] (شیوهگری) خاص خود را از شمایلنگاری[۲۸] یونانی و مکتب ونیزی[۲۹] برگرفت. دیگر نقاشان بزرگ قرن ۱۶م عبارت بودند از خوان دِ خوانس[۳۰] (ح ۱۵۲۳ـ۱۵۷۹م)، خوان دِ لاس روئلاس[۳۱] (ح ۱۵۵۸ـ۱۶۲۵م)، و لوئیس دِ وارگاس[۳۲].
قرن ۱۷م. هنری خشک و عمیقاً دینی بر این دوره، که شاخصِ گذار از مانریسم به باروک[۳۳] بود، تسلط داشت؛ نقاشان آن عبارت بودند از ریبرا[۳۴]، موریلو[۳۵]، سورباران[۳۶]، خوان دِ بالدس لیال[۳۷] (۱۶۲۲ـ۱۶۹۰م)، ریبالتا[۳۸]، و ولاسکز[۳۹]، شخصیت سرآمد عصر خویش. آلونسو کانو[۴۰]، و مونتانس[۴۱] (۱۵۶۸ـ۱۶۴۹م) از مجسمهسازان برجستۀ قرن ۱۷م بودند؛ در این دوره نوعی مجسمۀ چوبی رواج یافت که شور و حرارت عمیق دینی، ویژگی آن بود.
قرنهای ۱۸ و ۱۹م. با ظهور بوربونها[۴۲] در قرن ۱۸م، تأثیرات خارجی مجدداً آشکار شد. سلسلهای از نقاشان خارجی در دربار اسپانیا مستقر شدند، و با اهمیتیافتن مادرید، ویژگیهای ناحیهای رنگ باخت. اصالت اسپانیایی در هنر گویا[۴۳] نمود پیدا کرد؛ هنر قرن ۱۸ اسپانیا تحت سلطۀ هنر گویا بود. آثار او در هنر قرنِ ۱۹م اروپا تأثیر شگرفی برجا نهاد. هنر اسپانیا در قرن ۱۹م تنزّل یافت، هرچند هنرمندانی همچون اسکیوِل[۴۴] (۱۸۰۶ـ۱۸۵۷م)، لوپز ای پورتانیا[۴۵]، و ماریانو فورتونی[۴۶] (۱۸۳۸ـ۱۸۷۴م) آثار چشمگیری آفریدند.
قرن ۲۰م. هنر قرن ۲۰ اسپانیا در اروپا بسیار تأثیرگذار بود؛ ازجمله هنرمندان برجستهای که بسیاری از آنان در خارج از اسپانیا هنرآفرینی میکردند، عبارتاند از خوان گریس[۴۷]، خوان میرو[۴۸]، سالوادور دالی[۴۹]، و پیکاسو[۵۰]، که بسیاری او را نوآورترین هنرمند قرن میدانند. آنتونی تاپیس[۵۱]، و مودستو کوئیسارت[۵۲] (۱۹۲۵ـ ) از هنرمندان شاخص اسپانیایی در نیمۀ دوم قرن بیستماند.
- ↑ mosaic
- ↑ Visigoths
- ↑ Byzantine
- ↑ Mozarabic
- ↑ Cataluña
- ↑ Romanesque
- ↑ Moors
- ↑ Gothic
- ↑ Siena
- ↑ Ferrer Bassa
- ↑ Catalan school
- ↑ Alfonso X of Castile
- ↑ Isabella
- ↑ Hispano-Flemish
- ↑ Flemish
- ↑ van Eyck
- ↑ van der Weyden
- ↑ Fernando Gallego
- ↑ Luis Dalmau
- ↑ Renaissance
- ↑ Pedro Berruguete
- ↑ Luis de Morales
- ↑ Leonardo da Vinci
- ↑ Alonso Berruguete
- ↑ El Greco
- ↑ Crete
- ↑ Mannerism
- ↑ icon painting
- ↑ Venetian
- ↑ Juan de Juanes
- ↑ Juan de las Roelas
- ↑ Luis de Vargas
- ↑ baroque
- ↑ Ribera
- ↑ Morillo
- ↑ Zurbarán
- ↑ Juan de Valdés Leal
- ↑ Ribalta
- ↑ Velázquez
- ↑ Alonso Cano
- ↑ Montañés
- ↑ Bourbons
- ↑ Goyaá
- ↑ Esquivel
- ↑ López y Portaña
- ↑ Mariano Fortunyá
- ↑ Juan Gris
- ↑ Joan Miró
- ↑ Salvador Dalí
- ↑ Picasso
- ↑ Antoni Tàpies
- ↑ Modesto Cuizart